Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 listopada 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XIII Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda A. K. kwotę 5.311 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 lipca 2019 roku do dnia zapłaty, zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda A. K. kwotę 1.817 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 868,21 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. (wyrok, k. 197).

Od wskazanego wyroku apelację złożyła pozwana, zaskarżając wyrok w części, tj. w zakresie pkt. 1 w części, tj. co do kwoty 1.277,40 złotych (to jest ponad zasądzone 4.033,60 złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 lipca 2019 roku do dnia zapłaty oraz w zakresie pkt. 2 i 3 w całości. Pozwana zarzuciła wyrokowi:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na rozstrzygnięcie, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą ocenę dowodu z opinii biegłego i nienadanie odpowiedniej rangi wyliczeniu biegłego uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu uwzględniającego zastosowanie stawki za roboczogodzinę w wysokości 120 zł, części jakości Q oraz rabatów na części zamienne i materiał lakierniczy;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 361 k.c. oraz art. 363 k.c. poprzez błędne zastosowanie skutkujące zasądzeniem odszkodowania w nadmiernej wysokości, co prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia powoda, podczas gdy celowy i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy, pozwalający na przywrócenie stanu poprzedniego pojazdu uwzględniać winien w takiej sytuacji możliwe do uzyskania rabaty na oryginalne części zamienne z logiem producenta pojazdu i materiał lakierniczy;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 822 § 1 k.p.c. w zw. z art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że zastosowanie rabatów oferowanych przez pozwaną zobowiązywałoby poszkodowanego do ponadprzeciętnej aktywności w zakresie poszukiwania najtańszego warsztatu oraz najtańszych części zamiennych oraz materiałów lakierniczych, podczas gdy zastosowanie rabatów nie ma nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana;

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. oraz w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przez niezastosowanie i pominięcie przy określaniu uzasadnionych kosztów naprawy, że poszkodowany ma obowiązek współdziałać z ubezpieczycielem w wykonaniu zobowiązania i dążyć do minimalizacji szkody, a zatem skoro został poinformowany o możliwości nabycia części zamiennych z uwzględnieniem rabatów to powinien z takiej możliwości skorzystać. Skutkowało to błędnym przyjęciem, że uzasadnione koszty naprawy nie powinny uwzględniać gwarantowanych przez pozwaną rabatów na części zamienne oraz materiały lakiernicze.

W związku z podniesionymi zarzutami pozwana wniosła o:

a)  zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części;

b)  rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony za wynik sprawy. (apelacja – k.209-211)

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego. (odpowiedź na apelację – k. 222-233)

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela co do zasady ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji przyjmując je za własne wobec ich prawidłowości. Początkowo odnieść należy się do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, gdyż tylko na gruncie prawidłowych ustaleń faktycznych można czynić rozważania w przedmiocie prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego.

Zarzut pkt. 1. apelacji dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest niewłaściwie postawiony i nie może odnieść zamierzonego skutku. Na mocy powołanego przepisu Sąd ocenia wiarygodność oraz moc dowodów i czyni w oparciu o powyższe ustalenia faktyczne. Zarzucana w tym punkcie kwestia nienadania odpowiedniej rangi zaoferowania przez pozwaną naprawy uszkodzonego pojazdu wraz z rabatem dotyczy sfery oceny prawnej, co Sąd I instancji zawarł w rozważaniach prawnych.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia prawa materialnego wskazanych w pkt. 2, 3 i 4 apelacji, na wstępie ponieść należy, że Sąd Okręgowy w pełni podziela wywody prawne Sądu Rejonowego. Są one trafne na gruncie poczynionych ustaleń. Istota całej apelacji w zakresie kosztów naprawy pojazdu sprowadza się do twierdzenia, że odszkodowanie winno być ustalone w wariancie obejmującym koszty naprawy przy zastosowaniu rabatów i stawki za rbg, na które powoływała się strona pozwana.

Strona pozwana błędnie jednak interpretuje treść art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (...). Na gruncie kompensacji szkody w pojeździe w zakresie odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, w orzecznictwie trafnie przesądzono, że w tego typu sprawach jak niniejsza, poszkodowany może żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji, niezależnie od tego czy naprawił pojazd oraz czy sprzedał pojazd przed dokonaniem jego naprawy czy też nie sprzedał. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie tego roszczenia, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018r., sygn. akt II CNP 41/17, Legalis).

W wyroku z dnia 8 marca 2018r., II CNP 32/17, Sąd Najwyższy stwierdził, że roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody, tj. w chwili nastąpienia wypadku komunikacyjnego i pojawienia się dalszych przesłanek odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 436 k.c. Obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Należy zatem wyraźnie odróżnić sam moment powstania szkody i roszczenia o jej naprawienie od daty ewentualnego naprawienia rzeczy (s.), bowiem dla powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela istotne znaczenie ma sam fakt powstania szkody, a nie fakt naprawienia s. (sekwencja zdarzeń: wypadek komunikacyjny i uszkodzenie pojazdu, powstanie szkody w majątku poszkodowanego, powstanie roszczenie odszkodowawczego, inne zdarzenia, w tym m.in. naprawienie samodzielne s. przez poszkodowanego i poniesienie wydatków). Skoro powstanie szkody (uszczerbku majątkowego) należy łączyć już z chwilą uszkodzenia pojazdu (bo wtedy następuje już uszczerbek w majątku ubezpieczonego rozumianym en bloc i wtedy już powstaje roszczenie o naprawienie szkody, zgodnie z koncepcją dyferencjacyjną), to oczywiście, nie mają tu już znaczenia późniejsze zdarzenia, m.in. w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego s. (sygn. akt II CNP 32/17, Legalis).

Z kolei w wyroku z dnia 12 kwietnia 2018r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w świetle art. 363 § 1 i art. 822 § 1 k.c. za koszty restytucji s. do stanu sprzed wypadku należy uznać – nieprzekraczające wartości s. – wydatki, jakie właściciel auta miał ponieść w celu przywrócenia jego stanu sprzed wypadku. Na ich podstawie należy określić należne od ubezpieczyciela sprawcy szkody odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom profesjonalnej naprawy pojazdu, niezależnie od tego, czy działania właściciela a. podjęte z zamiarem osiągnięcie tego rezultatu były udane, czy nie (sygn. akt II CNP 43/17, Legalis). Odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego (postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 lutego 2019 r. III CZP 91/18 opubl. Legalis).

W świetle powyższego przede wszystkim poszkodowany nie ma w ogóle obowiązku naprawy pojazdu po szkodzie, a szkoda powstaje z chwilą jej wyrządzenia i należy zbadać jej wysokość, mając na uwadze celowe i uzasadnione koszty jej usunięcia w oparciu o hipotetyczne wyliczenie. Ponadto poszkodowany, nawet jeżeli tej naprawy dokonuje, nie ma obowiązku skorzystać z zaoferowanego przez pozwaną warsztatu. Ma swobodę wyboru warsztatu, często zaufanego. Już niniejsza sprawa, wskazuje, że kosztorys pozwanej i wypłacone przez nią odszkodowanie nie pozwalało na przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego. Nawet, jak wyliczył biegły, wariant naprawy z zastosowaniem „rabatów” pozwanej jest o kilka tysięcy wyższy niż kwota wypłacona (co pozwana przyznaje składając apelację częściową). To również dyskredytuje propozycję pozwanej. Jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy umowy rabatowe, na które powoływał się pozwany nie mogą odnieść zamierzonego skutku z kilku przyczyn. Po pierwsze i przede wszystkim, poszkodowany nie ma obowiązku naprawy pojazdu za pośrednictwem pozwanej. Żaden przepis prawa do powyższego poszkodowanego nie obliguje. Poszkodowany ma prawo do wyboru podmiotu, który naprawi jego pojazd, choć koszty tej naprawy muszą być ekonomicznie uzasadnione, a niezawyżone. Jest to prawo poszkodowanego, a zatem pozwany nie może poszkodowanemu narzucić warsztatu naprawczego, czy dostawcy części. Jeżeli poszkodowany decyduje się na naprawę nie można od niego wymagać ponadprzeciętnej aktywności i poszukiwania podmiotu, które świadczy naprawę najtaniej. Ma prawo wyboru warsztatu świadczącego usługi w cenach rynkowych. Po drugie, jak wynika z opinii biegłego kosztorys pozwanej był znacznie zaniżony, tak więc niezależnie, czy poszkodowany skorzystał z owych rabatów, to i tak znaczne różnice z kosztorysu pozwanej i opinii biegłego wskazują, że pojazd nie zostałby przywrócony do stanu poprzedniego za pośrednictwem pozwanej (w oparciu o jej kalkulację). Wobec powyższego zarzut naruszenia art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. nie może się ostać.

Sąd nie naruszył art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. oraz art. 361 k.c. i nie przyjął nadmiernych kosztów naprawy, nie pozostających w adekwatnym związku przyczynowo skutkowym ze szkodą. Oparł się w tym zakresie na opinii biegłego, który wskazał kwotę należnego odszkodowania i Sąd w oparciu o te wyliczenia przyznał pełne, ale nienadmierne odszkodowanie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 99 i art. 391 § 1 k.p.c. na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu obciążając nimi w całości stronę pozwaną, jako przegrywającą postępowanie apelacyjne i nakładając na nią obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez stronę powodową, na którą składa się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego adwokatem ustalone na podstawie przepisu § 10 ust. 1 punkt 1 w związku z § 2 punkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015 r. (dziennik ustaw z 2018 r. poz. 265 ze zm.).

Zarządzenie z dnia 28 marca 2023 roku

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej przez portal.