Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 listopada 2020 r., w sprawie XIII GC 1008/20, z powództwa A. T. i K. T. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w Ł. o zapłatę kwoty 42.444,60 zł orzekł w sposób następujący:

1. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 28.944,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 2.758,08 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku założyli powodowie zaskarżając orzeczenie w punkcie 2 i 3. Na podstawie zarzutów opisanych w środku zaskarżenia skarżący wniósł o zamianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie całej kwoty dochodzonej w pozwie oraz obciążenie pozwanego pełnymi kosztami postępowania za obie instancje. Ewentualnie powód wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Z ostrożności procesowej powód wniósł o dopuszczenie dowodu z kopii nieprawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 3 września 2020 r., w sprawie X GC 659/19 wraz z uzasadnieniem, kopii pozwu z dnia 15 lipca 2019 r. oraz kopii uchwały nr 1/2015 w celu wykazania faktu zaliczenia przez powodów kwot w łącznej wysokości 13.500 zł wpłaconych im przez pozwaną spółkę w roku 2016 na poczet przysługującego im udziału w zysku wypracowanego w roku 2015 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, a także dokonania rozliczenia kwoty 13.500 zł w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w Łodzi w sprawie X GC 659/19. Względnie skarżący wniósł o załączenie do akt sprawy akt postępowania prowadzonego przed Sadem Apelacyjnym w Łodzi pod sygnaturą I AGa 247/20 oraz dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z określonych dokumentów znajdujących się w tych aktach, na okoliczności opisane powyżej.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o pominięcie nowych wniosków dowodowych strony powodowej i oddalenie apelacji oraz zasądzenie od skarżących kosztów postępowania odwoławczego.

Na wniosek powodów apelacja została rozpoznana na rozprawie.

Jednoosobowy skład Sądu odwoławczego został ukształtowany zgodnie z dyspozycją art. 15 zzs ¹ ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązanych związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 1842) w kształcie nadanym przez art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1090).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że nieprawomocny dotąd wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, wydany w sprawie X GC 659/19, do czasu zamknięcia rozprawy apelacyjnej w przedmiotowej sprawie, zdążył się uprawomocnić. Sąd Apelacyjny w Łodzi, w sprawie I AGa 247/20 oddalił bowiem co do zasady apelację pozwanego od wyroku wydanego w sprawie X GC 659/19.

W związku z powyższym wystąpiła sytuacja, o której mowa w art. 365 § 1 k.p.c.. Przepis ten stanowi, że orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Sąd Okręgowy w Łodzi, rozpoznając przedmiotową apelację był więc związany treścią prawomocnego wyroku wydanego również w Sądzie Okręgowym w Łodzi – pod sygnaturą X GC 659/19 i musiał wziąć pod uwagę to rozstrzygnięcie nawet gdyby powód nie aplikował o rozszerzenie postępowania dowodowego na etapie odwoławczym.

Jak wyjaśniał szereg razy Sąd Najwyższy (np. IV CSK 77/20 legalis) granice przedmiotowe mocy wiążącej należy oceniać według reguł przyjętych w art. 366 KPC w odniesieniu do przedmiotowych granic powagi rzeczy osądzonej. W konsekwencji moc wiążącą z perspektywy kolejnych postępowań uzyskują jedynie ustalenia dotyczące tego, o czym orzeczono w związku z podstawą sporu (rozstrzygnięcie o żądaniu w połączeniu z jego podstawą faktyczną). Moc wiążąca orzeczenia nie rozciąga się natomiast na kwestie prejudycjalne, które sąd przesądził, dążąc do rozstrzygnięcia o żądaniu i których rozstrzygnięcie znajduje się poza sentencją, jako element jej motywów. Natomiast treść uzasadnienia może służyć sprecyzowaniu rozstrzygnięcia zawartego w sentencji, a nie temu by moc wiążącą orzeczenia rozciągać na kwestie pozostające poza sentencją. Zakresem prawomocności materialnej jest bowiem objęty tylko ostateczny wynik rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do tego doprowadziły.

Przekładając powyższe uwagi na okoliczności przedmiotowego sporu należało zauważyć, że w prawomocnie zakończonej sprawie X GC 659/19 Sąd Okręgowy rozliczył pomiędzy między wspólnikami zysk pozwanej spółki za rok 2015. Ustalił, że w wyniku podziału zysku za rok 2015 na rzecz powodów powinna przypaść kwota 211.095,79 zł . Dalej Sąd ten ustalił, że od tej kwoty powodowie odliczyli w całości wpłaty dobrowolne dokonane przez pozwanego w okresie od dnia 17 czerwca 2016 r. od 11 maja 2017 r. w wysokości 22.227,00 zł. W związku z tym do zapłaty pozostała kwota 188.868,79 zł. Dalej Sąd ten ustalił, że wpłaty dokonane przez spółkę do dnia 28 września 2017 r. w łącznej wysokości 20.000 zł zostały przez powodów zaliczone na odsetki – w kwocie 1.303,97 zł, a w związku z tym należność główna mogła być obniżona o różnicę w kwocie 18.696,03 zł co obniżyło zobowiązanie spółki do kwoty 170.172,76 zł. Dalej Sąd ten ustalił, że wpłatę w kwocie 10.000 zł z dnia 6 grudnia 2018 r. powodowie zaliczyli w całości na odsetki od kwoty 170.172.76 zł za okres od dnia 29 września 2017 r. od dnia 6 grudnia 2018 r. które narosły do kwoty 14.131,33 zł i nie zostały zaspokojone w zakresie 4.131,33 zł. W związku z tym Sąd ustalił, zadłużenie pozwanej na dzień 6 grudnia 2018 r. jako sumę kwoty 170.172, 76 zł i odsetek w wysokości 4.131,33 zł. Sumę tę, w rozmiarze 174.304,09 zł zasądził zatem od pozwanego wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia 7 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty.

Jak wynika z powyższego Sąd Okręgowy w Łodzi w prawomocnym wyroku w sprawie X GC 659/19 ustalił zadłużenie spółki z tytułu rozliczenia zysku za rok 2015 biorąc pod uwagę wpłaty dokonane przez pozwaną spółkę na rzecz powodów (spadkobierców J. T.) w okresie od 22 kwietnia 2016 r. do 6 grudnia 2018 r. w łącznej wysokości 52.227,00 zł (z czego 11.303,97 zł zaliczone na odsetki). Wśród wpłat przyjętych do rozliczenia były również te, które składały się na kwotę 13.500 zł, którą Sąd Rejonowy przy wydaniu wyroku w sprawie przedmiotowej uznał za zaspokojenie długu spółki z tytułu rozliczenia zysku za rok 2016.

Oczywiście Sąd Rejonowy nie był związany żadnym wyrokiem, gdyż żaden prawomocny wyrok odnoszący się do wpłat dokonanych przez Spółkę dla wspólników na poczet zysku nie istniał w dniu 9 listopada 2020 r. Istniał jednak wyrok nieprawomocny Sądu Okręgowego w Łodzi wydany w sprawie X GC 659/19 w dniu 3 września 2020 r., oparty na pozwie z dnia 15 lipca 2019 r. Znamienne jest, że Sąd Rejonowy wiedział o sprawie prowadzonej równolegle przed Sądem Okręgowym w Łodzi pod sygnaturą X GC 659/19 i uznał, że nie istnieje podstawa do zawieszenia postępowania skoro obie sprawy dotyczyły rozliczenia zysków Spółki za inne lata rozrachunkowe. Nie wziął jednak pod uwagę tego, że decyzja słuszna formalnie była ryzykowana jeśli chodzi o stronę merytoryczną, gdyż przedmiotem obu postępowań było właściwe zaliczenie wpłat dokonanych przez Spółkę

Oczywiście, te same wpłaty nie mogą być inaczej zaliczone w różnych sprawach między tymi samymi stornami - sprawach dotyczących rozliczenia zysków spółki za kolejne lata rozliczeniowe. Zaspokojenie kwotą 13.500,00 zł zobowiązań spółki za rok 2015 czyniło niemożliwym wykorzystanie tych samych wpłat przy rozliczaniu zysków spółki za rok 2016. Skoro więc pozwana Spółka nie zdołała przedstawić innych wpłat, niż te, które były przedmiotem rozliczenia zysku za rok 2015, których suma wynosiłaby 13.500 zł, to utrzymanie w obrocie prawnym rozstrzygnięcia przyjętego przez Sąd Rejonowy wiązałoby się z naruszeniem podstawowej zasady prawa cywilnego, że świadczenie o określonej wartości, z zamiarem zaspokojenia wierzyciela, może doprowadzić do wygaśnięcia tylko jednego zobowiązania, którego wartość jest równa wysokości świadczenia. Jak wynika z treści art. 454 k.c. jedno świadczenie dłużnika prowadzi do zaspokojenia jednego długu. Reguły opisane w tym przepisie wskazują zaś, jak należy zarachować wpłatę, jeśli na dłużniku ciąży kilka zobowiązań.

Sąd Rejonowy zdecydował się ocenić materiał dowodowy z pominięciem treści dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy prowadzonej przed Sadem Okręgowym w Łodzi pod sygnaturą X GC 659/19 oraz z pominięciem wyników tego postępowania. To wiązało się z naruszeniem zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c. i doprowadziło go do wadliwych ustaleń w kwestii sposobu zarachowania wpłat dokonanych przez Spółkę na rzecz powodów – co do kwoty 13.500 zł.
W efekcie wiązało się również z naruszeniem prawa materialnego art. 451 § 3 k.c., co zostało celnie podniesione w skardze apelacyjnej.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy zaakceptował i przyjął za własne jedynie te ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, które kolidowały z wynikiem sprawy X GC 659/19. Kierując się treścią art. 365 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy ustalił, że wpłaty w łącznej kwocie 13.500 zł dokonane przez Spółkę na rzecz powodów w okresie od 22 kwietnia 2016 r. od 9 grudnia 2016 r. pokryły doprowadziły do zaspokojenia długu Spółki dotyczącego rozliczenia zysku za rok 2015, a w efekcie dług wynikający z rozliczenia zysków za rok 2016 nie został w ogóle zaspokojony.

W efekcie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w pkt 2 i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo kwotę 13.500 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty.

Ponieważ powodowie wygrali sprawę w całości zmianie podlegał także punkt 3 wyroku Sądu Rejonowego. Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. pozwany, jako przegrywający zobowiązany jest bowiem ponieść pełne koszty poniesione przez powodów w postępowaniu przed Sądem Rejonowym – w kwocie 5.732,00 zł.

O kosztach instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł również na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i obciążył pozwanego obowiązkiem uiszczenia na rzecz powodów opłaty od apelacji oraz wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym – łącznie 2.550,00 zł.

z:

1. odpis uzasadnienia przesłać pełn. pozwanego przez P.I. S.O.

2. w sprawie GCo 39/22 wydać pełnomocnikowi powodów tytuł wykonawczy w postaci wyroku S.O. z klauzulą wykonalności na pkt I plus zasądzić koszty zastępstwa prawnego w post. klauzulowym – 120 zł.

24.02.22 r.