Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach – w sprawie z powództwa D. B. (1) przeciwko P. K. o zapłatę kwoty 15.297,71 zł – zasądził od pozwanego (powoda wzajemnego) P. K. na rzecz powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1) kwotę 6.236,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lutego 2014 r. do dnia zapłaty, oddalił w pozostałej części żądanie D. B. (1) i zasądził od powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1) na rzecz pozwanego (powoda wzajemnego) P. K. kwotę 246,91 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Jednocześnie Sąd Rejonowy w Skierniewicach - w postępowaniu toczącym się z powództwa wzajemnego P. K. przeciwko D. B. (1) o zapłatę kwoty 1.434,28 zł – oddalił powództwo wzajemne zasądzając od pozwanego (powoda wzajemnego) P. K. na rzecz powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1) kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podejmując określonej wyżej rozstrzygnięcie Sąd I instancji ustalił, iż Gmina C. (jako inwestor) ogłosiła przetarg na przebudowę budynku świetlicy środowiskowej znajdującej się w miejscowości K. wraz z podjazdem dla osób niepełnosprawnych oraz budową przyłącza kanalizacji sanitarnej i rurociągów do odprowadzania ścieków. Roboty w budynku świetlicy miały obejmować wykonanie nowych ścian działowych w przebudowywanej części oraz przekuć drzwiowych w ścianach nośnych wraz z wykonaniem nowych nadproży, skucie dotychczasowych tynków i położenie nowych na ścianach i sufitach w pomieszczeniach świetlicy, pomalowanie ścian w tych pomieszczeniach, położenie płytek ceramicznych w łazienkach, przebudowę instalacji elektrycznej wraz z częściowym ułożeniem nowej instalacji oraz montażem gniazd, łączników, przycisków instalacyjnych i opraw oświetleniowych, wymianę okien, przeprowadzenie robót wykończeniowych, wykonanie przyłącza kanalizacyjnego do budynku oraz wewnętrznej instalacji wodociągowej i sanitarnej. Wynagrodzenie za wskazane wyżej roboty – jak określała specyfikacja istotnych warunków zamówienia – miało być ryczałtowe i jego wysokość nie mogła podlegać zmianie w trakcie realizacji przedsięwzięcia. Przetarg na wykonanie prac w budynku świetlicy środowiskowej został wygrany przez powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1), który po podpisaniu umowy z inwestorem spotkał się z P. K. i zlecił mu wykonanie prac na inwestycji w K.. Pozwany zobowiązał się do wykonania robót za wyjątkiem prac o charakterze wodno – kanalizacyjnym, szamba i drzwi drewnianych. D. B. (1) i P. K. umówili się o wynagrodzenie ryczałtowe za wykonanie tych prac – jego wysokość została określona na poziomie kwoty 40.000,00 zł. Prace strony pozwanej miały polegać między innymi na położeniu tynków, malowaniu ścian, położeniu i cyklinowaniu podłóg oraz położeniu glazury. Jak ustalił Sąd I instancji nie było możliwe pomalowanie pomieszczeń bez wcześniejszego zeskrobania ścian a następnie ich zagruntowania i położenia kleju. P. K. miał także wykonać roboty związane ze stolarką i szpachlowaniem ścian. Inwestor nie zlecał D. B. (1) wykonania jakichkolwiek prac dodatkowych – powód co prawda przedstawił Gminie C. pismo dotyczące tego rodzaju robót, jednakże nie zostało ono zaakceptowane. Sąd Rejonowy wskazał również, iż żaden z przedstawicieli inwestora nie był informowany o fakcie powierzenia wykonania robót na inwestycji w miejscowości K. podwykonawcy – P. K..

Prace na terenie świetlicy środowiskowej w miejscowości K. były prowadzone w listopadzie i grudniu 2013 r. – było wtedy zimno (temperatury były ujemne) i padał śnieg.

W dniu 16 grudnia 2013 r. P. K. wystawił fakturę VAT nr (...), w treści której obciążył D. B. (1) obowiązkiem zapłaty kwoty 25.000,00 zł – z tytułu wykonanych robót budowalnych zaś płatność tej należności miała nastąpić do dnia 20 grudnia 2013 r. – powód dokonał zapłaty tej sumy w dniu 22 grudnia 2013 r.

Odbiór prac wykonanych na terenie świetlicy środowiskowej w K. miał miejsce w dniu 30 grudnia 2013 r. zaś w czynnościach tych brał udział wójt Gminy C., inspektor nadzoru budowlanego oraz D. B. (1). W protokole odbioru robót potwierdzono wykonanie przyłącza kanalizacji sanitarnej wraz z montażem zbiornika na nieczystości ciekłe, wewnętrznej instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej i elektrycznej wraz z montażem osprzętu, podkładów betonowych na gotowym podłożu, robot murowych, izolacyjnych i posadzkarskich, montażu okien, podokienników i drzwi (tak zewnętrznych jak i wewnętrznych), czynności związanych z gruntowaniem i malowaniem ścian oraz sufitów, schodów i podjazdu dla osób niepełnosprawnych, montażu elementów stalowych oraz zadaszenia nad wejściem do budynku. Jednocześnie w tym dokumencie – nie stwierdzając usterek zarówno o nieistotnym jak i istotnym charakterze - wskazano, iż prace zostały wykonane zgodnie z umową. Sąd Rejonowy przyjął, iż inwestor dokonał bezusterkowego odbioru robót pomimo tego, że można było dostrzec nieprawidłowości w zakresie dotyczącym wykonania tynków, prac malarskich i stolarki okiennej, jednakże zrezygnowano z wyszczególnienia tych usterek w protokole odbioru ze względów finansowo – księgowych. D. B. (1) – w myśl ustaleń Sądu I instancji – nie dokonywał odbioru prac wykonanych przez P. K., tym samym nie był sporządzony protokół odbioru takich robót.

P. K. – w dniu 22 stycznia 2014 r. - wystawił fakturę VAT nr (...), w treści której obciążył D. B. (1) kwotą 15.000,00 zł z tytułu robót budowalnych, wskazując jednocześnie termin płatności tej należności na dzień 3 lutego 2014 r. D. B. (1) – na poczet należności wynikającej z ostatnio wskazanego dokumentu – uiścił w dniu 3 lutego 2014 r. kwotę 25.000,00 zł. Uregulowanie takiej (większej aniżeli objętej dokumentem rozliczeniowym) należności odbyło się w ten sposób, iż powód „wszedł” w historię przelewów swego elektronicznego rachunku bankowego, z którego wykonał poprzednią płatność i – nie zmieniając kwoty przelewu (z 25.000,00 zł na należność w wysokości 15.000,00 zł) – „kliknął” ikonę „wykonaj ponownie”. Po tej transakcji powód próbował nawiązać kontakt z P. K. zaś kiedy to uczynił – uzyskał od tego ostatniego zapewnienie o zwrocie należności zaś ponieważ nie miał on miejsca, D. B. (1) wezwał swego kontrahenta do zwrotu pieniędzy – wówczas powód otrzymał od P. K. fakturę VAT dotyczącą robót dodatkowych opiewającą na sumę stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą 10.000,00 zł a wystawionym przez siebie dokumentem rozliczeniowym. Jak ustalił Sąd Rejonowy, w wiadomości elektronicznej (e – mail’u) z dnia 3 lutego 2014 r. P. K. pytał swego kontrahenta czy ma on wystawiać obciążający D. B. (1) dokument rozliczeniowy obejmujący prace dodatkowe zaś w odpowiedzi na to uzyskał odpowiedź negatywną - powód wskazał wówczas iż on uda się do siedziby Gminy i będzie rozmawiał w tym przedmiocie.

Gmina C. w piśmie z dnia 20 lutego 2014 r. poinformowała D. B. (1) o mającym miejsce w dniu 17 lutego 2014 r. przeglądzie świetlicy środowiskowej w miejscowości K., w trakcie którego stwierdzono usterki polegające na niezgodnym z przepisami zamontowaniu balustrady dla niepełnosprawnych, braku uporządkowania terenu budowy, zaniechaniu wykonania fragmentu podłogi z desek oraz niestarannym wykonaniu tynków na ścianie i sufitach, o występujących odpryskach farby, braku pomalowania i braku regulacji drzwi, o niezgodnym ze sztuką budowlaną wykończeniu ościeżnic i zaniechaniu zdjęcia szalunków ze słupów zewnętrznych. W związku z tymi nieprawidłowościami wezwano D. B. (1) do usunięcia tych usterek w ramach gwarancji a tym samym w granicach umówionego wynagrodzenia ryczałtowego. Po otrzymaniu takiej wiadomości D. B. (1) poinformował P. K. o usterkach jakie zostały stwierdzone przez Gminę C..

W myśl ustaleń Sądu Rejonowego, D. B. (1) – z tytułu wykonanych prac poprawkowych – wystawił dokument rozliczeniowy VAT nr (...), w którym obciążył P. K. kwotą 9.061,71 zł płatną w terminie do dnia 15 kwietnia 2014 r. – faktura ta obejmowała takie czynności jak: regulacja drzwi, w tym drzwi drewnianych, demontaż i ponowny montaż drzwi wewnętrznych, zerwanie płytek, obrobienie zamontowanych drzwi, ponowne malowanie drzwi drewnianych, demontaż i ponowny montaż listew przypodłogowych, zeskrobanie i przygotowanie powierzchni, gruntowanie powierzchni, szpachlowanie ścian klejem, poprawki na ścianach i sufitach, sprzątanie, zerwanie szalunków, demontaż i wykonanie nowej barierki dla osób niepełnosprawnych, gruntowanie i malowanie, wykończenie progów, wykonanie podbitki pod zadaszeniem oraz czynności związane z zabezpieczeniem podłóg. Z kolei w e – mail’u z dnia 14 marca 2014 r. pozwany przedstawił wykaz prac dodatkowych, które obejmowały: tablicę elektryczną drzwi wewnętrzne, szpachlowanie ścian klejem, lakierobejcę wraz z robocizną skucie betonu oraz betonu pod kostkę oraz prace koparką; w treści tej wiadomości P. K. pytał o to, kiedy może liczyć na wpłatę kwoty 15.000,00 zł za prace dodatkowe.

W dniu 1 lutego 2014 r. P. K. wystawił fakturę VAT nr (...) obciążając w jej treści D. B. (1) kwotą 7.670,28 zł z tytułu robót dodatkowych wskazując – jako termin płatności tej należności – dzień 8 lutego 2014 r. Z kolei w dniu 4 lutego 2014 r. (Sąd I instancji omyłkowo wskazał te datę, gdyż faktycznie odbiór pisma miał miejsce w dniu 24 lutego 2014 r.) powód odebrał pismo Gminy C., w treści którego został mu przedstawiony wykaz usterek stwierdzonych na budowie w K. i zakreślony termin ich usunięcia do dnia 15 marca 2014 r. Sąd Rejonowy ustalił także, że dnia 13 marca 2014 r. A. Z. i P. L. w budynku świetlicy środowiskowej rozpoczęli prace poprawkowe obejmujące czynności związane ze skrobaniem i gruntowaniem ścian oraz dwukrotnym ich „zaciąganiem” klejem a następnie malowaniem, poprawą drzwi i płytek w łazienkach, korektą pozostałych drzwi oraz barierki, szpachlowaniem i malowaniem sufitów w łazienkach oraz wykonaniem prac porządkowych; roboty te były wykonywane do dnia 29 marca 2014 r.

Dokonując oceny materiału dowodowego, Sąd I instancji uznał za wiarygodne zeznania świadków: P. L., H. B., H. W. i M. P., uznając iż twierdzenia tych osób – niezależnie od tego, że są jasne i logiczne – korelują ze zgromadzonym materiałem dowodowym. W odniesieniu do twierdzeń świadków M. M. i T. F., Sąd I instancji odmówił im wiary w części, w której wskazywali oni na wykonywanie przez P. K. prac dodatkowych. Sąd Rejonowy uznał za niewiarygodne zeznania strony powodowej w zakresie, w którym twierdziła ona iż P. K. wykonał zlecone mu roboty w sposób nieprawidłowy. W ocenie Sądu I instancji zeznaniom tym przeczy treść protokołu odbioru robót jaki został sporządzony z udziałem inwestora (Gminy C.) jak również brak przeprowadzenia czynności odbioru robót w stosunkach między stronami tego procesu. Co prawda – jak wskazał Sąd Rejonowy – świadek H. W. wskazywał na fakt wystąpienia usterek w robotach wykonywanych przez pozwanego, jednakże brak protokołu odbioru tych prac nie pozwala ustalić zakresu nieprawidłowości a tym samym czy wystawiona faktura VAT dotycząca prac poprawkowych jest adekwatna do stwierdzonych usterek. W ocenie Sądu I Instancji nie można zatem ustalić czy jakiekolwiek nieprawidłowości wystąpiły a tym samym – w sytuacji, gdy P. K. kwestionuje wystąpienie nieprawidłowości – nie jest możliwe ustalenie czy dochodzona kwota związana jest z nieprawidłowościami w pracach wykonanych przez pozwanego. Nadto wątpliwości co do wykonania prac z usterkami pogłębia fakt, iż inwestor - Gmina C. wzywała D. B. (1) do ich usunięcia w ramach udzielonej gwarancji, nie zaś do usunięcia usterek stwierdzonych w czasie odbioru prac.

Oceniając zeznania pozwanego P. K., Sąd Rejonowy podniósł iż nie mogą one w całości zasługiwać na uwzględnienie, w szczególności nie mogą one być wiarygodne w zakresie dotyczącym wykonania przez niego robot dodatkowych. To, że – jak wskazał Sąd I instancji – na innej budowie (w K.) były wykonywane prace dodatkowe (nawet jeśli było to przedsięwzięcie o podobnym charakterze i wykonywane przez tego samego inwestora), nie może stanowić dowodu wykonania tego rodzaju robót w ramach inwestycji realizowanej w miejscowości K.. Poza tym twierdzeniom P. K. przeczą zeznania powoda i świadka M. P., którzy zgodnie wskazali iż inwestor nie dopuszczał prac dodatkowych na budowie w K.. Sad Rejonowy nie dał także wiary zeznaniom pozwanego, stosownie do których miał on ustalić z D. B. (1) konieczność wykonania takich prac dodatkowych gdyż twierdzenia takie pozostają w sprzeczności z zeznaniami D. B. (1) i M. P.. Poza tym zapytania pozwanego o płatność należności za prace dodatkowe pojawiły się dopiero wtedy, gdy D. B. (1) przelał pozwanemu za wykonane przez niego prace kwotę zawyżoną o 10.0000,00 zł. Zdaniem Sądu Rejonowego także korespondencja e – mail’owa nie może przesadzać o tym, że strony umówiły się na wykonanie przez P. K. jakichkolwiek robot dodatkowych – pozwany bowiem w tym zakresie przedstawił jedynie swoje stanowisko, którego D. B. (1) nie zaakceptował wskazując na konieczność uzgodnienia tej kwestii z inwestorem. Sąd I instancji za niewiarygodne uznał stanowisko P. K. jakoby na budowie w miejscowości K. chciał on przystąpić do wykonania prac poprawkowych. Nie sposób bowiem uznać iż pozwany miał dokonywać poprawek w sytuacji, kiedy – w celu ich wykonania – na budowie stawił się jeden jego pracownik i to uczynił dopiero w ostatnim dniu terminu wyznaczonego na ich przeprowadzenie – rozmiar poprawek uniemożliwiał ich przeprowadzenie w takim czasie.

Za w pełni wiarygodne Sąd I instancji uznał opinię i wyjaśnienia biegłego oraz dowody z dokumentów.

Dokonując kwalifikacji kontraktu łączącego D. B. (1) i P. K. Sąd Rejonowy uznał go za umowę o roboty budowlane. Taka ocena umowy wynika z czynności podejmowanych przez strony, które uczestniczyły w remoncie obiektu budowalnego – świetlicy środowiskowej w miejscowości K.. Odwołując się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 grudnia 2009 r. (P 105/08; OTK – A z 2009 r., Nr 11, poz. 168 a także Dz. U. z 2009 r., Nr 218, poz. 170 i Lex nr 531413), Sąd I instancji wskazał, iż jeżeli przedmiotem umowy jest obiekt budowlany to umowa o podwykonawstwo spełnia warunki umowy o roboty budowlane. Czynności wykonywane przez strony – polegające na remoncie budynku, wykonaniu instalacji i montażu elementów wskazanych w specyfikacji – podejmowane były w obiekcie budowlanym co implikuje wniosek, iż łącząca je umowa była kontraktem o roboty budowlane, tym bardziej iż została sporządzona stosowna specyfikacja robót, istniały projekty wykonawcze zaś wykonane prace były oceniane przez inspektora nadzoru inwestorskiego. W realiach niniejszej sprawy Gmina C. była inwestorem, D. B. (1) – generalnym wykonawcą zaś P. K. – podwykonawcą. Sąd Rejonowy – wskazując na treść przepisów art. 647 ¹ § 2 i § 4 kc – stwierdził iż ustna umowa o roboty budowlane – z racji braku zachowania wymaganej formy pisemnej i przewidzianego rygoru nieważności w przypadku pominięcia tej formy – jest nieważna co oznacza że strony nie mogą powoływać się na skutki prawne stosunku prawnego, który (z mocy przepisu art. 647 ¹ § 4 kc) nie istnieje.

W odniesieniu do żądania D. B. (1) Sąd I instancji uznał, iż jest ono zasadne jedynie w części – co do kwoty 6.236,00 zł. Podnosząc fakt, że powód domagał się zapłaty od P. K. kwoty 6.236,00 z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia i należności w wysokości 9.061,71 zł stanowiącej równowartość prac poprawkowych jakie były przez niego wykonywane w następstwie usterek w robotach P. K., Sąd Rejonowy – wskazując na nieważność umowy o roboty budowalne – podniósł iż D. B. (1) nie może powoływać się na wykonywanie prac poprawkowych a tym samym żądać zapłaty za ich wykonanie. Niezależnie od nieważności kontraktu, Sąd I instancji podniósł iż D. B. (1) nie tylko nie wykazał jakoby pozwany wykonał zlecone mu prace w sposób wadliwy ale także nie udowodnił zakresu ewentualnych nieprawidłowości. Poprzez zaniechanie dokonania odbioru prac wykonywanych przez P. K. strona powodowa pozbawiła się możliwości dokonania ich oceny, tym bardziej iż inwestor odebrał te roboty jako wykonane bezusterkowo a D. B. (1) podczas tego odbioru był obecny. W ocenie Sądu Rejonowego skoro zatem w stosunku pomiędzy inwestorem (Gmina C.) a D. B. (1) miał miejsce bezusterkowy odbiór robót, powód podczas jego dokonywania nie zgłaszał żądnych zastrzeżeń to należy uznać, iż prace te były wykonane w sposób prawidłowy. Co prawda powód i niektórzy świadkowie wskazywali, iż o bezusterkowym charakterze odbioru zadecydowały względy finansowo – księgowe, jednakże dla D. B. (1) fakt ten nie miał znaczenia gdyż mógł on dokonać w stosunku ze swoim kontrahentem (P. K.) właściwego odbioru i wskazania rzeczywistego stanu rzeczy. Poza tym Gmina C., wzywając w lutym 2014 r. stronę powodową do usunięcia wad robót nie powoływała się na stwierdzone usterki lecz domagała się usunięcia nieprawidłowości w ramach gwarancji.

Sąd Rejonowy za w pełni zasadne uznał żądanie D. B. (1) zapłaty kwoty 6.236,00 zł mające mieć swą podstawę w bezpodstawnym wzbogaceniu P. K.. Pozwany bowiem nienależnie otrzymał od D. B. (1) tę kwotę zaś w okolicznościach niniejszej sprawy nie wystąpił żaden z przypadków określonych w treści przepisu art. 411 kc wyłączających możliwość zwrotu nienależnego świadczenia. Poza tym strona pozwana nie powoływała się na okoliczności wskazane w treści przepisu art. 409 kc – wygaśnięcie obowiązku wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wskutek jej zużycia lub utraty w taki sposób, że nie jest już wzbogacona. Tym samym – zdaniem Sądu I instancji – w realiach tej sprawy nie zaszły żadne okoliczności, które zwalniałyby P. K. od zwrotu nienależnie przelanych mu pieniędzy.

Pomimo nieważności umowy, wobec tego – co w sprawie nie budziło wątpliwości – iż P. K. wykonał określone prace na rzecz D. B. (1), należało mu się określone (umówione przez strony na poziomie kwoty 40.000,00 zł) wynagrodzenie, które miało charakter ryczałtowy. D. B. (1) dokonując zapłaty swemu kontrahentowi należności z tego tytułu przekazał (wskutek błędnej dyspozycji przelewu) P. K. kwotę za dużą – o 10.000,00 zł. Co prawda pozwany część należności zwrócił D. K., jednakże pozostałą (w wysokości żądanej przez D. B. (1) – w kwocie 6.236,00 zł) P. K. zatrzymał powołując się na prace dodatkowe, których wykonania (tak co do samego faktu poczynienia tych robót jak i ich rozmiaru) nie udowodnił. Sąd I instancji przyjął jednak, że P. K. wykonał swoje zobowiązanie wynikające z ustnej umowy (prace zlecone mu przez D. B. (1)) zaś jego kontrahent nie podważał tego faktu; tym samym za wykonane roboty pozwanemu należało się umówione wynagrodzenie, którego podstawę (wobec braku możliwości przyjęcia za nią przepisów art. 627 kc czy też art. 647 kc) mógł stanowić jedynie przepis art. 410 § 2 kc w zw. z art. 405 kc. dotyczący nienależnego świadczenia. Świadczenie w postaci robót wykonanych przez P. K. na rzecz D. B. (1) – z racji nieważności (stanowiącej podstawę robót wykonanych przez powoda na rzecz strony pozwanej) umowy zawartej przez strony procesu – ma charakter świadczenia nienależnego co implikuje wniosek o obowiązku D. B. (1) do jego zwrotu w oparciu o przepis art. 410 § 1 i § 2 kc w zw. z art. 405 kc. Tym samym w pełni zasadną była zapłata przez D. B. (1) na rzecz P. K. należności w wysokości 40.000,00 zł. Zdaniem Sądu Rejonowego ten ostatni nie miał podstaw do zatrzymania kwoty 6.236,00 zł jako wynagrodzenia za prace dodatkowe gdyż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wskazywał jakoby strony o takie prace się umówiły. Co prawda pracownik strony pozwanej – M. M. – wskazywał na wykonywanie przez P. K. robót dodatkowych, zaliczając do nich czynności związane z „zaciąganiem” ścian klejem, lakierowaniem drzwi, skuwaniem schodów pod kostkę, to jednak takie określenie tych robót – jak wskazał Sąd I instancji – pozostawało w sprzeczności z ustaleniami Sądu i zasadami sztuki budowlanej. Skoro bowiem zlecone roboty miały obejmować malowanie ścian, to trudno jest mówić aby przygotowanie powierzchni do malowania w postaci szpachlowania ścian, ich wyrównania i zagruntowania stanowiły czynności w ramach robót dodatkowych skoro – zgodnie ze sztuka budowlaną malowanie ścian musi się odbyć na ścianie właściwie przygotowanej. Także czynności skucia betonu pod płytki nie sposób uznać za prace dodatkowe skoro bez tych czynności kładzione płytki znajdowałyby się ponad poziomem podłogi. Za brakiem ustaleń stron w zakresie wykonania przez P. K. jakichkolwiek prac dodatkowych – zdaniem Sądu I instancji – przemawiał także fakt, iż Gmina C. nie przewidywała na tej budowie robót dodatkowych. W ocenie Sądu Rejonowego byłoby nielogicznym aby D. B. (1) godził się na poniesienie kosztów prac dodatkowych nie mając żadnych gwarancji i szans na pokrycie kosztów ich wykonania przez inwestora. Stanowisko w tym zakresie potwierdzać miał e – mail D. B. (1), w którym powód podał iż wypowie się co do prac dodatkowych po uzyskaniu stanowiła Gminy C.. Poza tym na brak jakichkolwiek ustaleń stron odnośnie robót dodatkowych wskazują rozbieżności oceny wartości tych prac przez P. K. – pozwany obecnie ich wartość ocenił na kwotę 6.236,00 zł podczas gdy w jednym z e – mail’i wskazał ja na poziomie kwoty 15.000,00 zł.

O kosztach postępowania w sprawie z powództwa D. B. (1) przeciwko P. K. Sąd I instancji orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 i § 3 kpc oraz art. 100 kpc przy zastosowaniu zasady odpowiedzialności stron za wynik procesu i stosunkowego ich rozdzielenia. Przyjmując iż D. B. (2) wygrał sprawę w 41 % zaś pozwany – w 59 %, mając na względzie fakt poniesienia przez powoda kosztów w łącznej wysokości 3.879,23 zł zaś przez P. K. – w kwocie 3.114,23 zł, w ostatecznym rozrachunku D. B. (1) zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu należności w kwocie 246,91 zł.

W zakresie żądania objętego pozwem wzajemnym - zapłaty przez D. B. (1) kwoty 1.434,28 zł stanowiącej równowartość podatku od towarów i usług (...) zapłaconego przez P. K. z tytułu wykonanych prac dodatkowych, Sąd I instancji – wobec faktu, iż przyjął że na budowie w miejscowości K. nie były wykonywane jakiekolwiek prace tego rodzaju - uznał je za niezasadne w całości. P. K., nie przeprowadzając tego rodzaju czynności, nie miał powodów do wystawienia dokumentu rozliczeniowego VAT obejmującego te roboty a tym samym podstaw do żądania zasądzenia na swoją rzecz kwoty odpowiadającej podatkowi od towarów i usług (...).

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postepowania w sprawie z powództwa wzajemnego, Sąd I instancji zastosował zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy. Z tej przyczyny iż D. B. (1) wygrał te sprawę w całości, pozwany (powód wzajemny) zobowiązany był do zwrotu kosztów związanych z obrona tego pierwszego w procesie z pozwu wzajemnego. Należności z tytułu kosztów obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika procesowego D. B. (1) zaś jego wysokość (w kwocie 180,00 zł) została ustalona w oparciu o przepis § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490).

Wyrok Sądu Rejonowego został zaskarżony apelacją przez pozwanego P. K. w zakresie rozstrzygnięcia powództwa głównego ponad kwotę 4.986,00 zł, tj. co do kwoty 1.250,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lutego 2014 r. i w części dotyczącej kosztów procesu zaś w odniesieniu do rozstrzygnięcia z pozwu wzajemnego – w zakresie oddalającym to żądanie ponad kwotę 1.146,79 zł, tj. co do kwoty 287,50 zł oraz w części dotyczącej kosztów procesu.

P. K. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił sprzeczność ustaleń ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym a polegającą na przyjęciu przez Sąd I instancji, iż pozwany (powód wzajemny) nie wykonał prac dodatkowych w świetlicy środowiskowej w miejscowości K., w sytuacji gdy takie ustalenie – w zakresie dotyczącym zainstalowania tablicy elektrycznej – pozostaje w sprzeczności z treścią materiału dowodowego zebranego w sprawie, co miało istotny wpływ na treść wyroku powodując uwzględnienie powództwa głównego w zakresie roszczenia o zwrot kwoty nienależnie przelanej pozwanemu (powodowi wzajemnemu) P. K. przez powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1) co do kwoty 1.250,00 zł oraz oddalenie powództwa wzajemnego w zakresie kwoty 287,50 zł. Wskazując na to uchybienie Sądu Rejonowego skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o powództwie głównym poprzez oddalenie powództwa również co do kwoty 1.250,00 zł zaś w odniesieniu do rozstrzygnięcia o powództwie wzajemnym - poprzez zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1) na rzecz pozwanego (powoda wzajemnego) P. K. kwoty 287,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lutego 2014 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1) na rzecz pozwanego (powoda wzajemnego) P. K. kosztów postępowania przed sądami obu instancji według norm przepisanych.

W uzasadnieniu środka odwoławczego P. K. wskazał, iż ustalenie Sądu Rejonowego jakoby strona pozwana nie wykonała robót dodatkowych – w zakresie dotyczącym prac polegających na zainstalowaniu tablicy elektrycznej - jest sprzeczne z materiałem dowodowym zebranym w sprawie, z którego jednoznacznie wynika, że pozwany (powód wzajemny) wykonał te roboty. Skarżący podał, że D. B. (1) nie kontestował faktu, iż pozwany P. K. wykonał w świetlicy środowiskowej w K. prace jakie zostały wyszczególnione w skierowanej do D. B. (1) wiadomości e – mail’owej z dnia 1 lutego 2014 r., wśród których wskazane zostały roboty związane z zainstalowaniem tablicy elektrycznej - „tablica elektryczna (materiał + robocizna) – 1.250,00 zł”. P. K. podał również, iż D. B. (1) nie negował wartości tych prac zaś istotą sporu była jedynie kwestia charakteru tych robót, tj. ustalenie, czy były to prace dodatkowe czy też nie. Strona skarżąca wskazała, że D. B. (1) – po otrzymaniu tej wiadomości elektronicznej – w żaden sposób nie podważał faktu wykonania tych robót przez P. K., co więcej – powód przedstawił wykaz tych prac inwestorowi celem uzyskania wynagrodzenia za ich wykonanie. Również inwestor – jak wskazał skarżący, powołując się w tym zakresie na twierdzenia D. B. (1) – nie negował faktu wykonania tych robót, uznając jedynie iż nie były to prace dodatkowe. P. K. podał także, iż materiał dowodowy jaki został zebrany w toku postępowania jednoznacznie wskazuje, że zainstalowanie tablicy elektrycznej nie było objęte pierwotnym zakresem prac, na których wykonanie umówiły się strony gdyż w specyfikacji istotnych warunków zamówienia określonych jako ,P. budynku świetlicy środowiskowej wraz z podjazdem dla niepełnosprawnych w miejscowości K." nie ujęto robót polegających na zainstalowaniu tablicy elektrycznej. Nadto z zeznań samego D. B. (1) miało wynikać, że zainstalowanie tablicy elektrycznej nie było objęte pierwotnym zakresem robót, które miał wykonać pozwany P. K.. W świetle tych okoliczności – w ocenie pozwanego - Sąd I instancji dokonał ustalenia, że P. K. nie wykonał w świetlicy środowiskowej w K. prac dodatkowych polegających na zamontowaniu tablicy elektrycznej w sposób sprzeczny z treścią materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Z dowodów w postaci zeznań powoda (pozwanego wzajemnego) D. B. (1), korespondencji e – mail’owej prowadzonej pomiędzy stronami a także specyfikacji istotnych warunków zamówienia wynika, że prace dodatkowe zostały wykonane. Tym samym kwota 1.250,00 zł stanowiąca wartość tablicy elektrycznej oraz prac polegających na jej zamontowaniu była należna P. K. a zatem powództwo główne w tym zakresie zasługiwało na oddalenie. W konsekwencji P. K. był uprawniony do naliczenia podatku od towarów i usług (...) od tej kwoty a w związku z czym powództwo wzajemne zasługiwało na uwzględnienie w zakresie kwoty 287,50 zł.

D. B. (1) domagał się oddalenia apelacji P. K. wnosząc o zasądzenie na swoją rzecz od strony skarżącej kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą. Powód wskazał, iż nie zlecał P. K. prac dodatkowych polegających na montażu tablicy elektrycznej zaś roboty tego rodzaju musiały zostać powierzone stronie pozwanej przez inwestora – Gminę C. bez uzgodnienia z D. B. (1). Nadto powód wskazał, że – co wynika z samej apelacji – w specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie ujęto robót dotyczących montażu tablicy elektrycznej zaś prace dodatkowe dotyczyły tylko wykonania szamba, instalacji wodno – kanalizacyjnej i drzwi drewnianych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja P. K. – jako niezasadna – podlegała oddaleniu (art. 385 kpc).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie sposób jest postawić Sądowi I instancji skutecznego zarzutu jakoby dokonał on ustaleń faktycznych w sposób sprzeczny ze zgromadzonym materiałem dowodowym, niesłusznie przyjmując iż P. K. nie wykonał prac dodatkowych, w szczególności – co wyłącznie obejmuje apelacja - w zakresie dotyczącym tablicy elektrycznej. Nawet przy przyjęciu – jak wskazuje pozwany w uzasadnieniu środka odwoławczego – iż D. B. (1) nie kwestionował faktu, iż jego kontrahent wykonał na terenie świetlicy środowiskowej w miejscowości K. prace jakie zostały wyszczególnione w wiadomości e – mail’owej z dnia 1 lutego 2014 r., w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy nie sposób jest twierdzić, iż roboty te – w odniesieniu do tablicy elektrycznej - były przeprowadzone przez P. K. w uzgodnieniu ze stroną powodową. Jak bowiem wynika z twierdzeń D. B. (1), którym Sąd I instancji (w zasadzie) dał wiarę zaś apelacja nie zawiera zarzutów dotyczących oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy, powód nie zlecał swemu kontrahentowi wykonania prac dodatkowych za wyjątkiem prac z użyciem koparki (zeznania D. B. – k. 155) .W tym stanie rzeczy nieuprawnione było przyjęcie – tak jak uczynił to skarżący w apelacji – iż powód w toku postępowania przez Sądem I instancji nie kwestionował faktu wykonania na jego zlecenie przez P. K. prac dodatkowych, zwłaszcza w zakresie dotyczącym wykonania tablicy elektrycznej. Takiego potwierdzenia braku kwestionowania przez D. B. (1) faktu wykonania przez P. K. – co istotne, na zlecenie powoda – prac w zakresie wykonania tablicy elektrycznej nie można upatrywać w tym, iż strona powodowa po otrzymaniu od pozwanego wykazu i wyceny robót (określanych przez pozwanego jako dodatkowe) podjęła próbę kontaktu z inwestorem - Gminą C.. Z żadnego dowodu przeprowadzonego przed Sądem I instancji nie wynika bowiem jakoby D. B. (1) uczynił to – jak wskazuje apelacja – w celu uzyskania wynagrodzenia za te roboty.

W tych okolicznościach powinnością P. K. było wykazanie faktu wykonania przez niego na zlecenie strony powodowej robót dotyczących montażu tablicy elektrycznej jak również udowodnienie wartości tych robót na poziomie co najmniej kwoty 1.250,00 zł netto. Pozwany nie sprostał temu ciężarowi. Udowodnienie tych kwestii było tym bardziej konieczne, iż materiał dowodowy jaki został zgromadzony w przedmiotowej sprawie w sposób niewątpliwy wskazywał, że montaż tablicy elektrycznej nie był objęty zakresem robót o jakie umówił się D. B. (1) i P. K., gdyż tego rodzaju prace nie zostały określone w – będącej pewnym wyznacznikiem robót zleconych przez powoda P. K. - specyfikacji istotnych warunków zamówienia zaś strona powodowa jednoznacznie wskazywała w swych twierdzeniach iż prace związane z montażem takiej tablicy nie mieściły się w zakresie ustaleń stron co do rodzaju prac jakie na budowie w miejscowości K. miał wykonać pozwany P. K..

Mając na względzie tę okoliczność, iż ze zgromadzonego przez Sąd Rejonowy materiału dowodowego nie wynika jakoby D. B. (1) i P. K. umówili się na wykonanie – w ramach prac dodatkowych – przez pozwanego tablicy elektrycznej, zarzut apelacji dotyczący sprzeczności ustaleń Sądu I instancji z dowodami przez niego przeprowadzonym nie może zostać uznany za skuteczny co – w oparciu o przepis art. 385 kpc – prowadzi do oddalenia środka odwoławczego P. K..

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 1 i § 3 kpc. Oddalenie apelacji skutkuje uznanie pozwanego za przegrywającego postępowanie odwoławcze i tym samym za zobowiązanego do zwrotu kosztów jakie w tym postępowaniu przez Sądem II instancji zostały poniesione przez D. B. (1). Należności z tytułu tych kosztów obejmują wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, którego wysokość w odniesieniu do postępowania odwoławczego dotyczącego powództwa głównego została określona na poziomie kwoty 180,00 zł (§ 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800) zaś w sprawie objętej pozwem wzajemnym – w wysokości 120,00 zł (§ 10 ust. 1 pkt 1 in fine w zw. z § 2 pkt 1 ostatnio wskazanego rozporządzenia).