Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia
w Łodzi w sprawie z powództwa M. S. przeciwko (...)
(...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 3.600,00 zł w pkt 1 – zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.600,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
5 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty, w pkt 2 – oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz w pkt 3 – zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 173,90 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części,
tj. w punktach 1 i 2 w zakresie oddalającym powództwo oraz w punkcie 3.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 822 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.c. poprzez bezpodstawne ograniczenie odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego,

2. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że to powód przyczynił się do wydłużenia procesu likwidacji szkody,

3. błędne ustalenia faktyczne niemające odzwierciedlenia w zebranym materiale dowodowym.

Na tej podstawie skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie dodatkowo kwoty 1.000,00 zł tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego
z ustawowymi odsetkami od dnia 5 kwietnia 2013 roku oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie
na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Przed przystąpieniem do analizy treści środka zaskarżenia, należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i jako trafnie i prawidłowo ocenione oraz logicznie wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego, przyjmuje za własne.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił żadnego z zarzutów apelacyjnych, które sprowadzały się do kwestionowania ustaleń faktycznych i oceny dowodowej pod kątem wymogów stawianych w art. 233 § 1 k.p.c.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji nie naruszył dyspozycji przepisu art. 233
§ 1 k.p.c., a ze zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Zatem ocena ta nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i jako taka musi się ostać. Należy podnieść, że tylko w wypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo – wbrew zasadom doświadczenia życiowego – nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 grudnia 2005r, sygn. akt I ACa 513/05, LEX nr 186115). Strona apelująca uchybień takich, jak powyższe nie wykazała.

Skarżący niesłusznie zarzucał w apelacji, że Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny,
w zakresie, w jakim uznał, że powód przyczynił się do nadmiernego wydłużenia postępowania likwidacyjnego z uwagi na trzykrotne odwołanie uzgadnianych terminów oględzin, oparł się na dowodzie, którego brak jest w aktach sprawy. W ocenie skarżącego pismo zatytułowane zlecenie, które mogło stać się podstawą zaskarżonego wyroku nie miało nawet charakteru dokumentu prywatnego z uwagi na brak czyjegokolwiek podpisu, a zatem nie ma ono mocy dowodowej, a nadto jego odpis nie został doręczony powodowi wbrew wymogowi wynikającemu z art. 128 k.p.c.

Wskazać należy, że Sąd Rejonowy w oparciu o załączone do akt sprawy akta szkody, w tym dokument o tytule (...) ustalił, że po zgłoszeniu szkody w dniu 14 stycznia
2013 roku, w dniu 15 stycznia 2013 roku strony uzgodniły termin oględzin na dzień
16 stycznia 2013 roku, który został odwołany przez powoda i na jego prośbę przełożony
na następny dzień – 17 stycznia 2013 roku – drugi termin oględzin odwołany przez powoda. Ten termin oraz kolejny wyznaczony w dniu 21 stycznia 2013 roku również zostały
przez powoda odwołane. Ostatecznie oględziny pojazdu odbyły się w dniu 25 stycznia
2013 roku.

Mimo powołania się przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku na dowód,
który został nazwany przez niego jako „zlecenie naprawy - historia szkody”, nie ulegało wątpliwości, że ustalenia faktyczne w tym zakresie zostały oparte na zawartym w aktach szkody dokumencie zlecenia. Podanie przez Sąd Rejonowy nazwy dokumentu pozwalało
bez przeszkód zidentyfikować, na jakim dokumencie oparł poczynione ustalenia faktyczne.
W treści dokumentu została przedstawiona bowiem historia szkoda, w tym przebieg czynności dokonywanych przez poszkodowanego i przedstawiciela pozwanego, podejmowanych w ramach postępowania likwidacyjnego.

Załączone w poczet materiału dowodowego akta szkodowe zostały złożone w sposób prawidłowy w trybie przewidzianym w art. 249 k.p.c.

Stosownie do tego przepisu w sprawach dotyczących przedsiębiorstwa handlowego
lub przemysłowego, w razie powołania się jednej ze stron na księgi i dokumenty przedsiębiorstwa, należy je przedstawić sądowi, jeżeli sąd uzna wyciąg za niewystarczający (§ 1). Gdy zachodzi istotna trudność w dostarczeniu ksiąg do sądu, sąd może przejrzeć
je na miejscu lub zlecić sędziemu wyznaczonemu ich przejrzenie i sporządzenie niezbędnych wyciągów (§ 2). Podkreślenia wymaga, że księgi i dokumenty przedsiębiorstwa stanowią dokumenty prywatne, których wiarygodność i moc dowodowa jest oceniane przez Sąd
w granicach zasady swobodnej oceny dowodowej wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c., a zatem według własnego przekonania sądu na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego
w sprawie materiału dowodowego. Jeżeli strona powoła się na księgi i dokumenty przedsiębiorstwa, w zasadzie powinien wystarczyć wyciąg sporządzony przez określoną osobę. Gdy sąd uzna wyciąg za niewystarczający, należy przedstawić sądowi księgi
i dokumenty w całości.

Porównanie zaś dyspozycji art. 128 k.p.c. i art. 249 k.p.c. wskazuje, że art. 249 k.p.c. ogranicza obowiązek przedsiębiorstwa do przedstawienia sądowi ksiąg i dokumentów
albo do ich udostępnienia w przedsiębiorstwie, a tym samym - w razie przedstawienia sądowi ksiąg i dokumentów - nie przewiduje obowiązku dołączenia do nich odpisów (por. wyrok SN z 10 stycznia 1980 r., II CR 443/79, OSNCP 1980, nr 10, poz. 186, LexisNexis nr 301391).

W realiach niniejszej sprawy akta szkodowe przedstawione przez pozwanego jako dokumenty prywatne zostały ocenione przez Sąd Rejonowy prawidłowo zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodowej. Brak było jakichkolwiek przeszkód formalnych
do przeprowadzenia dowodu. Zarówno treść, jak i autentyczność tych dokumentów
nie budziła wątpliwości i nie była przez strony kwestionowana.

Ponadto wskazać trzeba, że już w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany przytoczył okoliczności związane z odwoływaniem przez powoda uzgodnionych terminów oględzin,
a w toku postępowania sądowego powód okolicznościom tym nie zaprzeczył, co pozwalało
w myśl art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c. przyjąć, że zostały one przez powoda przyznane
i jako niebudzące wątpliwości mogły stać się podstawą dokonanych ustaleń faktycznych.

Tym samym bezzasadne okazały się zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 822 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.c., które miało polegać na bezpodstawnym ograniczeniu odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

Stosownie do treści art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis ten ujmuje związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego, a powstałym skutkiem w postaci szkody, jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej i opiera się na założeniach teorii przyczynowości adekwatnej. Zgodnie z tą teorią, związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami,
które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego. Wymagane bowiem jest też stwierdzenie - co należy do Sądu - że chodzi o następstwa normalne. Jakkolwiek bowiem art. 361 § 1 k.c. nie wprowadza związku przyczynowego w rozumieniu prawnym, odmiennego od istniejącego
w rzeczywistości, to jednak wiąże odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. Bez tego bowiem zabiegu łańcuch skutków zdarzenia tkwiącego u podstawy obowiązku odszkodowawczego byłby nieograniczony. Normalny związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy w danym układzie stosunków i warunków
oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest rezultatem typowym w zwykłej kolejności rzeczy, a więc nie będącym rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności.

W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna
z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11, przyjęto, że objęcie odpowiedzialnością ubezpieczyciela celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków na najem pojazdu zastępczego odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Ocena wysokości wydatków musi być dokonana przez pryzmat konieczności zachowania rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. O tym, czy wspomniane koszty i ich wysokość były „ekonomicznie uzasadnione” decyduje kilka czynników, w tym także obowiązek współdziałania wierzyciela z dłużnikiem, obowiązek nieprzyczyniania się poszkodowanego do zwiększenia rozmiarów szkody.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że utrata możliwości korzystania z pojazdu, którym na co dzień poruszał się powód, przesądziła o konieczności zapewnienia mu samochodu zastępczego w okresie odpowiadającym czasowi technologicznemu naprawy samochodu (2 dni) oraz czasowi do chwili uznania przez pozwanego odpowiedzialności i wypłaty odszkodowania z tytułu uszkodzenia pojazdu, jednakże z wyłączeniem okresu 10 dni między 15 stycznia do 25 stycznia 2013 roku,
w którym powód trzykrotnie odwołał z przyczyn leżących po jego stronie uzgadniane
z pozwanym terminy oględzin. Nie można bowiem uznać, że okres ten pozostawał w związku przyczynowo – skutkowym ze szkodą. Termin oględzin był uzgodniony przez strony
już na dzień 15 stycznia 2015 roku. Gdyby nie odwołanie terminu przez powoda postępowanie likwidacyjne prowadzone przez ubezpieczyciela mogłoby zakończyć się wcześniej i możliwa byłaby wówczas naprawa pojazdu. Tym samym wydłużenie postępowania likwidacyjnego o okres 10 dni związany z odwołaniem kolejnych, wyznaczonych w porozumieniu z powodem, terminów oględzin nie można zakwalifikować jako uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego i nie mógł on wchodzić w zakres obowiązku odszkodowawczego pozwanego ubezpieczyciela. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy prawidłowo uznał za zasadny 26 – dniowy okres najmu pojazdu zastępczego
i uwzględnił powództwo w zakresie kwoty 2.600,00 zł (26 dni x 100,00 zł), w pozostałej części oddalając powództwo jako nieuzasadnione.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód przegrał sprawę w całości, w związku z czym powinien zwrócić stronie przeciwnej poniesione przez nią koszty procesu. Pozwany poniósł
w postępowaniu apelacyjnym koszty zastępstwa prawnego w wysokości 180,00 zł ustalone
na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 2 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r., poz. 1804). Z tego względu Sąd Okręgowy zasądził od powoda
na rzecz pozwanego kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.