Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2020 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. przeciwko (...) (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę, w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.711,32 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2019 r. do dnia zapłaty; w punkcie 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie 3. zasądził od powoda na rzecz pozwanego 2.056,14 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu; w punkcie 4. nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 666,68 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa; w punkcie 5. nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 224,25 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

(wyrok k. 133, uzasadnienie k. 138-140)

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wniósł apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w części, to jest w pkt 2 co do kwoty 7.587,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2019 r. do dnia zapłaty oraz w pkt 3, 4 i 5.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

(I) naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 243 ¹ k.p.c. i 245 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów w zakresie oceny dowodu z dokumentów:

⚫

umowy zlecenia naprawy pojazdu z dnia 22 lipca 2019 r.,

⚫

faktury VAT za naprawę pojazdu nr (...) z dnia 30 sierpnia 2019 r.,

⚫

faktury VAT za naprawę pojazdu nr (...) z dnia 27 września 2019 r.,

⚫

faktury VAT za naprawę pojazdu nr (...) z dnia 7 października 2019 r.,

⚫

oświadczenia o VAT z dnia 22 lipca 2019 r.,

⚫

Umowy Leasingu Operacyjnego Niekonsumenckiego z Wysoką Wartością Końcową nr (...)- (...)- (...) zawartej przez (...) z s. w B. (działającą poprzez (...) GmbH Sp. z o.o. Oddział w P. z s. w W.) z I. P. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą I. H.- P. (...),

które to dokumenty dowodzą, iż w wyniku kolizji z dnia 20 lipca 2019 r. i zaistnienia szkody w pojeździe marki S. (...) nr rej. (...) stanowiącym przedmiot wskazanej umowy leasingu, zasadnym było zasądzenie odszkodowania z tytułu przedmiotowej szkody w kwocie brutto, ponieważ zgodnie z umową leasingu to leasingobiorca był zobligowany do dokonania naprawy ww. pojazdu i poniesienia kosztów wynikających z tego tytułu (z tego względu faktura VAT za naprawę jest wystawiona na leasingobiorcę, a nie na leasingodawcę - w konsekwencji zobowiązanie do zapłaty kwoty wynikającej z ww. faktur - łącznie z zawartym w cenie tej usługi podatkiem od towaru i usług - obciąża leasingobiorcę, który - wobec braku możliwości odliczenia podatku VAT - ponosi szkodę w tym zakresie); w konsekwencji rozstrzygające znaczenie ma w przedmiotowej sprawie nie sytuacja podatkowa w zakresie VAT leasingobiorcy, a nie - jak błędnie przyjął Sąd I instancji - leasingodawcy,

- naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

(II) naruszenie przepisu art. 5 ust. 1 pkt. 1, art. 7 ust. 1 ust. 2 i art. 86a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106) poprzez ich niezastosowanie oraz błędne zastosowanie art. 86 ust. 1 tejże ustawy do oceny stanu faktycznego i dochodzonych roszczeń w niniejszej sprawie, a w konsekwencji uznanie, że odszkodowanie z tytułu kosztów naprawy pojazdu winno być zasądzone w kwocie netto z powołaniem się na możliwość dokonywania odliczeń w zakresie VAT przez leasingodawcę, podczas gdy VAT powstały w transakcji leasingu jest delegowany w całości na leasingobiorcę i to jego sytuacja podatkowa (i ewentualna możliwość dokonywania odliczeń w zakresie VAT) winna być miarodajna dla oceny zasądzenia odszkodowania w kwocie netto, brutto lub netto + 50 % VAT,

(III) naruszenie przepisu art. 709 ⁷ § 1 k.c. poprzez jego błędną interpretację i nieuwzględnienie okoliczności, iż z istoty umowy leasingu wynika, że to korzystający jest zobligowany do dokonywania napraw przedmiotu leasingu (niezbędnych do zachowania przedmiotu leasingu w stanie niepogorszonym), tak więc to korzystający / leasingobiorca był zobowiązany do przeprowadzenia naprawy pojazdu marki S. (...) nr rej. (...) po zdarzeniu drogowym z dnia 20 lipca 2019 r. celem zachowania auta w stanie niepogorszonym (vide zlecenie naprawy pojazdu z dnia 22 lipca 2019 r.),

(IV) naruszenie przepisu art. 361 i 363 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, iż przyznane odszkodowanie nie musi pokrywać w całości poniesionych przez poszkodowaną, udokumentowanych i uzasadnionych kosztów wynikających z konieczności naprawy pojazdu na skutek zaistniałej szkody zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania. Wskazanie przez Sąd I instancji twierdzenie, iż w niniejszej sprawie kwota netto stanowi odpowiednią sumę pieniężną tytułem odszkodowania jest błędne z uwagi na fakt, iż poszkodowanym w tej sytuacji pozostaje leasingobiorca zobowiązany do pokrycia kosztów wynikających z faktur VAT za naprawę pojazdu wraz z podatkiem VAT stanowiącym element ceny za usługę naprawczą, tak więc zapłata przez pozwanego ubezpieczyciela odszkodowania w kwocie netto nie stanowi realizacji zasady pełnej kompensacji szkody w niniejszej sprawie.

Mając na względzie powyższe, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. w pkt. 2 - w części to jest co do kwoty 7.587,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2019 r. do dnia zapłaty oraz w pkt 3, 4 i 5 poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 7.587,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2019 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego za I instancję według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w części, to jest w pkt. 2 co do kwoty 7.587,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2019 r. do dnia zapłaty oraz w pkt 3, 4 i 5 i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Ponadto skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, wedle norm przepisanych.

(apelacja k. 153-161)

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 177-179)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Sąd pierwszej instancji w sposób niewadliwy przeprowadził postępowanie dowodowe i poczynił na podstawie jego wyników prawidłowe ustalenia faktyczne i prawne, które Sąd odwoławczy przyjmuje za własne, dokonując jednak ich odmiennej oceny prawnej w zakresie wskazanym przez stronę apelującą.

Zarzut strony powodowej dotyczący naruszenia przez Sąd Rejonowy zasady swobodnej oceny dowodów, to jest art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 243 ¹ k.p.c. w związku i art. 245 k.p.c. jest błędnie sformułowany. Do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. dochodzi wtedy, kiedy Sąd I instancji dokonuje oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego. Podnosząc zarzut w oparciu o art. 233 § 1 k.p.c. skarżący powinien wskazać konkretny dowód przeprowadzony w sprawie, oraz w czym upatruje on wadliwą ocenę tego dowodu. Natomiast powód nie wskazuje żadnego dowodu, którego ocena jego zdaniem jest wadliwa. Skarżący jedynie kwestionuje zasadność zasądzenia odszkodowania w kwocie netto. To jednak stanowi efekt subsumpcji stanu faktycznego do przepisów prawa materialnego, a nie wadliwej oceny poszczególnych dowodów. Dlatego też należy uznać, iż powyższy zarzut w efekcie powiela treść zarzutów przepisów prawa materialnego, wskazanych w punktach (II), (III), (IV) zarzutów apelacyjnych. A zatem, zarzuty skarżącego w tym zakresie nie zmierzały do zmiany ustaleń faktycznych, ale ich celem było wykazanie naruszenia przepisów prawa materialnego (art. 361 k.c. w związku z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług) poprzez ich błędną wykładnię.

Zasadne są wszystkie zarzuty naruszenia prawa materialnego zawarte w apelacji powoda kwestionujące stanowisko Sądu Rejonowego, który oceniając wysokość należnego odszkodowania z tytułu poniesionych przez leasingobiorcę kosztów naprawy w kwocie netto wziął jedynie pod uwagę, że poszkodowanym w niniejszej sprawie jest leasingodawca, jako właściciel uszkodzonego pojazdu i jego status jako podatnika uprawnionego do odliczenia podatku VAT.

Istota apelacji dotyczy zagadnienia prawnego rozstrzygniętego Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2020 r., sygn. akt III CZP 90/19 (Lex nr 3050727), której przedmiotem była sprawa o nabyte w drodze przelewu wierzytelności roszczenie leasingobiorcy (a nie leasingodawcy) o naprawienie szkody wynikającej z konieczności poniesienia kosztów usługi naprawy pojazdu w zakresie podatku od towarów i usług, których nie mógł odliczyć od wydatków na pojazdy samochodowe.

W sprawie, w której przedstawiono zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu, szkoda majątkowa nie polega na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, a na jego naprawieniu z uwagi na zobowiązanie z umowy leasingu - tak jak w rozpoznawanej sprawie. Szkoda w tym ujęciu, jak wskazał Sąd Najwyższy, powstaje w majątku posiadacza zależnego, a nie właściciela pojazdu i nie polega na zmniejszeniu wartości uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu lub jego pełnej utracie, kiedy to poszkodowanym może być właściciel rzeczy, a na jego naprawieniu z uwagi na zobowiązanie z umowy leasingu (art. art. 709 ⁷ § 1, 709 ¹¹, 709 ¹⁵ k.c.), w której finansujący pełni rolę jedynie podmiotu kredytującego, a korzystający ma uprawnienie do wyłącznego korzystania z rzeczy i ponosi wszelkie koszty jej utrzymania i ciężary obciążające właściciela (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2017 r., sygn. akt II CSK 213/16, Lex nr 2237408). Skoro leasingobiorca zleca zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem ustawowym naprawę uszkodzonego na skutek wypadku komunikacyjnego pojazdu mechanicznego i ponosi wydatki z tym związane, co miało miejsce w niniejszej sprawie, to należy go traktować jako poszkodowanego. W przypadku, gdy szkoda częściowa została wyrządzona w pojeździe mechanicznym będącym przedmiotem leasingu, istnieje adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem wyrządzającym szkodę w majątku finansującego a powstaniem obowiązku korzystającego (leasingobiorcy) dokonania naprawy pojazdu we własnym imieniu i na własny rachunek. (…) W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. W sytuacji, gdy leasingobiorca jako podmiot wyłącznie uprawniony do korzystania z pojazdu i jednocześnie zobowiązany do utrzymania uszkodzonego pojazdu w należytym stanie pokrywa koszty usług naprawczych, w skład których wchodzi podatek od towarów i usług, to jest on poszkodowanym. W konsekwencji to jego możliwości odliczenia podatku od towarów i usług decydują o tym, czy i w jakim zakresie odszkodowanie może być pomniejszone o podatek VAT.

Tym samym leasingobiorca jako podmiot, który doznał szkody pozostającej w związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wbrew swojej woli, jest poszkodowanym w niniejszej sprawie, gdyż to on poniósł koszty naprawy uszkodzonego pojazdu (o czym świadczą faktury i zlecenie naprawy).

W tych okolicznościach zarzut naruszenia art. 709 ⁷ § 1 k.c. w odniesieniu do objętego pozwem roszczenia jest bezprzedmiotowy.

Sąd Najwyższy w oparciu o powyższe sformułował tezę, że: „Odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego”.

Jeżeli finansujący przekazuje pojazd do wyłącznego korzystania leasingobiorcy, nie ponosi kosztów jego naprawy i nie jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, okoliczność że ma on status podatnika podatku VAT jest pozbawiona istotnego znaczenia. Przeciwny pogląd byłby sprzeczny z zasadą pełnej kompensacji szkody (art. 361 § 2 k.c.), funkcjami i celem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, skutkując przerzuceniem na poszkodowanego ciężaru pokrycia części kwoty wydatkowanej na naprawę samochodu.

Skoro zatem w rozpoznawanej sprawie poszkodowany leasingobiorca nie jest uprawniony do odliczenia podatku VAT w całości (oświadczenie k. 12), to odszkodowanie winno obejmować na jego rzecz w całości ten podatek, do którego odliczenia poszkodowany jest uprawniony. Z uwagi na powyższe należne na rzecz poszkodowanego odszkodowanie winno uwzględniać kwotę podatku VAT. Z uwagi na to należy też uznać, że cesja wierzytelności leasingobiorcy z dnia 22 lipca 2019 r. na rzecz (...) sp. z o.o. sp. k., a następnie cesja z dnia 17 października 2019 r. zawarta między (...) sp. z o.o. sp. k. a powodem, obejmuje kwotę VAT.

Reasumując, powód jako poszkodowany w niniejszej sprawie miał uprawnienie do dochodzenia od pozwanego roszczenia z tytułu naprawy pojazdu, które pozostawało w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą powstałą na skutek kolizji z dnia 20 lipca 2019 r. Zgodnie z opinią biegłego koszt naprawy pojazdu S. (...) przy zastosowaniu technologii naprawy, która pozwoliłaby przywrócić mu wszystkie funkcje techniczne i estetyczne przy stawce za roboczogodzinę 200 zł wyniósłby 40.574,47 zł brutto.

Mając na uwadze, iż w toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił kwotę w wysokości 30.276,05 zł, a Sąd Rejonowy zasądził kwotę 2.711,32 zł do zasądzenia pozostała kwota 7.587,10 zł.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w punkcie I. wyroku zmienił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wyrok Sądu Rejonowego w zakresie punktu 2. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.587,10 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 listopada 2019 r. do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałej części.

W związku ze zmianą zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy zmienił także rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie 3. tego wyroku, uwzględniając treść art. 100 k.p.c. zd. 2 k.p.c. i zasądzając od pozwanego na rzecz powoda, poniesione przez niego koszty w wysokości 4.367,00 zł, na które złożyły się: 750,00 zł tytułem opłaty od pozwu, 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej, 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ustalonych na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2018 roku, poz. 265).

Zmiana wyroku spowodowała też zmianę rozstrzygnięcia o kosztach sądowych (wydatkach z tytułu wynagrodzenia biegłego pokrytych częściowo przez Skarb Państwa), o których orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 755 ze zm.) w związku z art. 100 zd. pierwsze k.p.c., zmieniając wyrok w punkcie 4 i 5. Łącznie wydatki poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa wyniosły 890,93 zł. Tak więc pozwany powinien ponieść 95,60 % tych wydatków (851,73 zł), zaś powód 4,40 % (39,20 zł).

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy oparł na zasadzie odpowiedzialności za jego wynik na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód wygrał postępowanie apelacyjne w całości.

Pozwany winien zwrócić poniesione przez powoda koszty w wysokości 1.400 zł, na które złożyły się: opłata od apelacji w wysokości 500 zł i wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika w wysokości 900 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć przez PI pełnomocnikowi pozwanego i powoda.

16.03.2022r.