Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2020 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu, w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. przeciwko T. F. o zapłatę zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 678,99 złotych (pkt I ), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II) i rozstrzygnął w przedmiocie kosztów procesu (pkt III).

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany, zaskarżając je w zakresie I i II. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:

I.  naruszenie przepisów prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie obowiązku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i bezpodstawne uznanie, iż „powód udzielił pozwanemu darmowego kredytu” w sytuacji gdy Sąd w ogóle nie uwzględnił specyfiki stosunku prawnego powstałego na tle branży transportowej gdzie obowiązują długie terminy płatności i każdy z podmiotów uczestniczących w przewozie musi oczekiwać na płatność, zupełnie inaczej niż ma to miejsce przy umowie sprzedaży, gdzie automatycznie z momentem wydania towaru dochodzi do zapłaty ceny. Jak również naruszenie przepisów prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieustalenie przez Sąd jaki społeczno-gospodarczy cel umowy został naruszony przez pozwanego.

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

1.  art.353 (1) kc poprzez brak uwzględnienia zapisów umowy tj. w szczególności Ogólnych Warunków Zlecenia ustalających, iż „termin płatności wynosi 60 dni – liczony od końca miesiąca kalendarzowego, w którym komplet dokumentów wpłynął do siedziby firmy;

2.  naruszenie art. 7 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji nieuznanie – pomimo, że strony wyraźnie ustaliły iż „60 – dniowy termin płatności będzie liczony od końca miesiąca kalendarzowego”, że w przedmiotowej sprawie miał zastosowanie wyjątek od określonych w ustawie terminów, jak również, że ustalenie to nie było sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy i zasadami współżycia społecznego oraz, że było to obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę stosunek prawny jakim była umowa przewozu;

3.  naruszenie art. 7 ust. 2 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że strony ustaliły dłuższy niż 60 dniowy termin zapłaty, w sytuacji gdy strony w ramach swobody umów (art. 353 (1) kc ustaliły jedynie sposób liczenia 60 dniowego terminu płatności z końcem miesiąca kalendarzowego.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego, według norm przepisanych, Ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia prawa materialnego art. 7 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych tj. z dnia 10 maja 2016 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 684) zgodnie z którym termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.

Na wstępie należy wskazać, iż strony zawarły umowy przewozu nr (...), (...), (...), (...). Zgodnie zaś z ogólnymi warunkami zlecenia termin płatności wynosił 60 dni i liczony był od końca miesiąca kalendarzowego, w którym komplet oryginalnych dokumentów wpłynął do siedziby firmy. Strona pozwana wykazała, iż każde ze zleceń transportowych wraz z ogólnymi warunkami zlecenia zostało wysłane mailowo do powoda, który je wykonał i nie zgłaszał uwag co do terminów płatności oraz, że każda z faktur została zapłacona przed upływem terminu wynikającego z umowy.

Bezsporne było również to, że powód wystawił faktury za wykonanie usług transportowych z terminami płatności, które nie były zgodne z warunkami płatności wskazanymi w zleceniach transportowych.

Najistotniejszym zagadnieniem do rozstrzygnięcia było zatem ustalenie czy terminy płatności zawarte w zleceniach transportowych są wiążące czy też nie - jako rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.

Sąd Rejonowy w sposób kategoryczny stwierdził, iż sporne postanowienia umowne są niedopuszczalne z uwagi na społeczno - gospodarczy cel umowy oraz, że niedopuszczalne jest prowadzenie działalności kosztem innego podmiotu. Jednocześnie, jak trafnie zauważył skarżący, nie ustalił jaki społeczno-gospodarczy cel umowy został naruszony przez pozwanego. Sąd Rejonowy zupełnie pominął fakt, że ustawodawca dopuścił możliwości ustalenia przez strony innego terminu niż 60 dni liczonych od dnia doręczenia faktury lub rachunku, zaniechał też analizy czy takie ustalenie było rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.

Zgodnie z art. 11a. w brzmieniu przed nowelizacją dokonaną ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1649) oceny, czy postanowienia umowne są rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela, dokonuje się, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności:

1)rażące odstępstwa od dobrych praktyk handlowych, które naruszają zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności;

2)właściwość towaru lub usługi, które są przedmiotem transakcji handlowej.

W realiach niniejszej sprawy wydłużenie terminów płatności nie było nadmierne. Słuszny jest również zarzut apelacji, ze Sąd I Instancji nie uwzględnił specyfiki stosunku prawnego powstałego na tle branży transportowej gdzie obowiązują długie terminy płatności i każdy z podmiotów uczestniczących w przewozie musi oczekiwać na płatność, zupełnie inaczej niż ma to miejsce przy umowie sprzedaży, gdzie automatycznie z momentem wydania towaru dochodzi do zapłaty ceny. Jak wskazuje skarżący, sporny zapis był podyktowany również potrzebą weryfikacji dokumentów, które otwierają drogę do ewentualnych roszczeń.

Omawiany przypadek z pewnością nie nosi znamion „rażącej nieuczciwości wobec wierzyciela” rozumianej jako rażące naruszenie dobrych praktyk czy też zasad działania w dobrej wierze i rzetelności. Samo znaczenie słowa „rażący” wskazuje na to, że wydłużenie terminu „rażąco nieuczciwe” powinno w sposób wyraźny i oczywisty naruszać dobre praktyki i inne zasady obowiązujące w relacjach handlowych. Tutaj taka sytuacja nie miała miejsca.

Z powyższych przyczyn Sąd Rejonowy stwierdzając niedopuszczalność takiego warunku umownego naruszył też art. 353 (1) kc statuujący zasadę swobody umów.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy wobec uznania, że pozwany dochował terminów płatności, na podstawie art. 386 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo.

Konsekwencją powyższego jest zmiana zaskarżonego rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu. O kosztach postępowania przed Sądem pierwszej instancji Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Strona powodowa powinna zwrócić pozwanemu poniesione koszty w kwocie 287 zł, na którą składają się: wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 roku, poz. 265) w kwocie 270 zł oraz opłata skarbowa w kwocie 17 zł. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego oparto na przepisach wskazanych powyżej uwzględniając także dyspozycję art. 98 § 2 k.p.c. Strona powodowa przegrała postępowanie apelacyjne w całości, a zatem powinna zwrócić pozwanemu poniesione koszty w kwocie 235 zł, na którą składają się opłata sądowa od apelacji w kwocie 100 zł oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 roku, poz. 265) w kwocie 135 zł.