Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2019 r. wydanym w sprawie w powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w K. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Kaliszu w punkcie 1. utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 1 lutego 2017 r. w sprawie V GNc 241/17 co do kwoty 24.489,49 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i dalej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie uchylił go i oddalił powództwo; w punkcie 2. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.244,24 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

(wyrok k. 582, uzasadnienie k. 590-592)

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. zaskarżając wyrok w części, to jest w punkcie 1. w zakresie, w którym utrzymano w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego z dnia 1 lutego 2017 r. w sprawie V GNc 241/17, to jest do kwoty 24.489,49 zł oraz w punkcie 2. – w całości.

Skarżąca zarzuciła wyrokowi:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegający na przyjęciu, że wartość prac i materiału powódki wyniosła równowartość 73.080,89 zł netto, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że wynagrodzenie należne powódce wynosi 61.982,91 zł (wariant II opinii biegłego);

2.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegający na błędnym przyjęciu, że czas pracy niezbędny do wykonania oprogramowania wyniósł 12 dni, podczas gdy z zeznań świadka P. I. (1) będącego wykonawcą przedmiotowego oprogramowania jednoznacznie wynika, że czas pracy niezbędny do wykonania tych prac wyniósł 7 dni;

3.  naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 232 k.p.c. i art. 233 k.p.c. mające istotny wpływ na treść orzeczenia, polegający na niekonsekwencji w rozważeniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uznaniu faktów nieudowodnionych przez powódkę oraz selektywnej ocenie dowodów, a także rozważenie materiału dowodowego z góry podporządkowane wydanemu rozstrzygnięciu.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 1 lutego 2017 r. w sprawie V GNc 241/17 co do kwoty 24.489,49 zł i oddalenie w tym zakresie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przez sądem I instancji według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

(apelacja k. 601-604)

W odpowiedzi na apelację pozwanej, powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na jej rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 614-617)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez pozwaną jest bezzasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, ocena zgromadzonego materiału dowodowego została dokonana przez Sąd I instancji bez przekroczenia granic wyznaczonych treścią regulujących je przepisów, które to ustalenia i rozważania Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez konieczności ich przytaczania.

Bezzasadnie strona pozwana podniosła zarzut błędnych ustaleń faktycznych stanowiących dla Sądu Rejonowego podstawę do przyjęcia, że wartość prac i materiałów powódki wyniosła 73.080,89 zł netto (zarzut 1. apelacji). W ocenie pozwanej prawidłowo ustaloną wartością była kwota 61.982,91 zł netto, chociaż nie wskazała, jaki to materiał dowodowy nieprawidłowo oceniony przez Sąd Rejonowy dawał podstawy do ustalenia wartości tych prac w tej wysokości. Jeśli przyjąć natomiast na potrzeby rozpatrzenia wniesionej apelacji, że taką podstawą jest opinia biegłego S. B. (k. 196-209), na co wskazuje uzasadnienie tego zarzutu apelacyjnego, to podkreślić należy, że biegły ten w opinii wskazał jedynie warianty wartości wynagrodzenia należnego powódce w zależności od tego, czy uwzględnił w tym wynagrodzeniu wartość części materiałów opisanych w dwóch konkretnych fakturach (k. 202 z opinii). Opinia biegłego nie przesądza natomiast, czy te faktury (nie w całości) należy odliczyć od wartości należnego wynagrodzenia, czy też nie – wówczas biegły wkroczyłby w kompetencje zastrzeżone wyłącznie dla sądu w zakresie czynienia ustaleń faktycznych lub oceny dowodów.

Innymi słowy biegły nie wskazywał, gdyż było to poza jego kompetencjami, że za część materiałów użytych w konkretnym zamówieniu pozwana zapłaciła już wcześniej i w związku z tym należy je odliczyć od końcowej faktury. Skoro natomiast pozwana wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne z tej okoliczności winna ją była udowodnić (art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c.). Tymczasem strona apelująca nie wskazała na żadne inne dowody, z których wynikać miałaby konieczność odliczenia wartości części materiałów z tychże faktur. Tym samym pozwana nie udowodniła, że zapłaciła za materiały użyte do realizacji zamówienia, które jest przedmiotem aktualnej oceny oraz że nie może za to płacić dwa razy.

Sąd Rejonowy uznał, że wynagrodzenie dla powódki za świadczoną pracę obejmowało również wartość materiałów, gdyż zgodnie z umową to powódka dostarczała materiały (i robociznę, oczywiście), co zresztą podtrzymywał przedstawiciel powódki T. P. w swoich zeznaniach (k. 155-156). Ustalenie to nie było i nie jest kwestionowane przez pozwaną, wobec czego sąd odwoławczy pozostaje nim związany.

Logiczną konsekwencją ustalonego stanu rzeczy, że wynagrodzenie obejmuje też wartość materiałów, jest wniosek, iż wysokość należnego wynagrodzenia dla powódki powinna być ustalona według wariantu I opinii biegłego. Tak też uczynił Sąd I instancji, który wprawdzie wskazał, że uwzględnił wariant II opinii biegłego, jednakże jak wynika z wywodu tego sądu co do metody ustalania wysokości wynagrodzenia bez wątpliwości odnoszącego się do wariantu I opinii, należy to wskazanie traktować w kategorii omyłki pisarskiej. Nie ulega bowiem kwestii, że ustalenie faktyczne dotyczące wartości prac wykonanych przez powodową spółkę oraz użytych materiałów odnosi się do wariantu I opinii, a nie wariantu II opinii.

Nieuzasadniony jest także zarzut 2. apelacji kwestionujący zasadność odwołania się Sądu Rejonowego do dowodu z opinii biegłego w zakresie ustalenia czasu pracy niezbędnego do wykonania oprogramowania. Sąd Okręgowy nie znajduje podstaw do uznania za prawidłową ocenę apelującej, że w tym zakresie wystarczającym dowodem były zeznania świadka P. I. wykonującego to oprogramowanie jako podwykonawca (zeznania k. 154-155).

Dowód z opinii biegłego jest specyficznym środkiem dowodowym. Opinia biegłego zgodnie z art. 278 k.p.c. służy stworzeniu sądowi możliwość prawidłowej oceny materiału procesowego w wypadkach, kiedy ocena ta wymaga wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 k.p.c. (a więc wiedzy wykraczającej poza objętą zakresem wiedzy ogólnej - powszechnej). Zadaniem biegłego zasadniczo nie jest poszukiwanie dowodów i okoliczności mających uzasadniać argumentację stron procesu, lecz dokonanie oceny przedstawionego materiału z perspektywy posiadanej wiedzy naukowej technicznej lub branżowej i przedstawienie sądowi danych (wniosków) umożliwiających poczynienie właściwych ustaleń faktycznych i właściwą ocenę prawną znaczenia zdarzeń z których strony wywodzą swoje racje. Biegły jest zobowiązany do zachowania bezstronności (art. 281 k.p.c.) i występując w procesie nie posiada zwłaszcza kompetencji prawnych, by poszukiwać i przedstawiać argumenty i dowody niezbędne dla poparcia stanowiska którejkolwiek ze stron procesu (wyrok SA w Szczecinie z dnia 23 czerwca 2016 r., I ACa 159/16, Lex nr 2121863). Z tego punktu widzenia dowodu z opinii biegłego nie może zastąpić żadna ekspertyza zlecona przez którąkolwiek ze stron procesu, a tym bardziej zeznania świadka.

W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowo Sąd Rejonowy w zakresie ustalenia czasu pracy niezbędnego do wykonania oprogramowania odwołał się do opinii biegłego informatyka, skoro kwestia ta nie została ustalona przez strony w umowie. Oczywistym i wynikającym z doświadczenia życiowego jest, że proces wykonania oprogramowania obejmuje nie tylko wskazywaną przez świadka siedmiodniową faktyczną i fizyczną obecność w tym wypadku podwykonawcy, lecz także inne czynności techniczno-organizacyjne przygotowujące do wykonania tych prac, jak też wymaga uwzględnienia przeciętnych osobistych i zawodowych predyspozycji osoby/osób wykonujących te prace, co uzasadniało konieczność skorzystania z wiadomości specjalnych w tym zakresie. Zasadnie więc Sąd Rejonowy okoliczność tę ustalił na podstawie opinii biegłego wskazanej specjalności, abstrahując od zeznań przywołanego w zarzucie świadka, jako środka dowodowego niekonkurencyjnego w stosunku do tej opinii.

Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. w istocie sprowadzający się do naruszenia jego § 1 (punkt 3 apelacji), został postawiony w sposób nieskuteczny. Zważyć należy, iż skarżąca kwestionowała ocenę dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy twierdząc, że Sąd meriti wykazał się niekonsekwencją w rozważaniu zebranego w sprawie materiału dowodowego, uznania faktów nieudowodnionych przez powódkę oraz selektywnej ocenie tych dowodów i podporzadkowanie jej wydanemu rozstrzygnięciu. Zarzut tak sprecyzowany jest oczywiście chybiony. Stosownie do treści art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonania sądu, jego wiedzy i doświadczenia życiowego, a winna też uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia. Jednak dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wskazanie przede wszystkim tego, które dowody sąd ocenił z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów i wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00; z dnia 12 kwietnia 2001 r., sygn. akt II CKN 588/99; z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II CKN 572/99).

Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga więc wskazania konkretnego dowodu przeprowadzonego w sprawie, którego zarzut ten dotyczy i podania, w czym skarżąca upatruje wadliwą jego ocenę. To bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, aniżeli przyjął sąd, wadze (doniosłości) dowodów zgromadzonych w sprawie i ich odmienna ocena, niż ocena sądu.

Zastosowany przez autora rozpoznawanej apelacji stopień ogólności przy sformułowaniu tego zarzutu w istocie powoduje, że w ogóle nie poddaje się on jakiejkolwiek ocenie, a w konsekwencji nie może prowadzić do jakiejkolwiek ingerencji w orzeczenie Sądu I instancji.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy nie znajdują podstaw do wzruszenia zaskarżonego wyroku z urzędu, oddalił apelację pozwanej na podstawie art. 385 k.p.c. jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Powyższe uzasadniało zasądzenie od pozwanej, która przegrała sprawę, na rzecz powódki kwoty 1.800 zł tytułem zwrotu poniesionych przez nią w tym postępowaniu kosztów z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika procesowego będącego adwokatem, ustalonego po uwzględnieniu wartości przedmiotu zaskarżenia 24.489,49 zł na podstawie § 2 pkt 5 związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

Jolanta Jachowicz Tomasz Bajer Iwona Godlewska