Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 listopada 2017r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1.  zasądził od (...) w W. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty:

a)  4.580,23 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 października 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz dalszymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

b)  2.375 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddalił powództwo w stosunku do (...) Spółki Akcyjnej w W..

Apelację od powyższego wyroku wniosło pozwane (...), w części, to jest:

1.  w pkt 1 lit. a, w zakresie w jakim zasądzono od pozwanego (...) na rzecz powodowej spółki kwotę 4.580,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 8 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

2.  w pkt 1 lit. b, w zakresie, w jakim rozstrzygnięcie o kosztach procesu nie uwzględnia właściwego ich ukształtowania przy uwzględnieniu wyniku sporu postulowanego apelacją.

Apelujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału i niewłaściwej jego ocenę, wyrażające się w pominięciu okoliczności faktycznej, iż zarówno w dacie wytoczenia powództwa, jak w dacie wyrokowania, pojazd, z uszkodzenia którego strona powodowa - jako następca prawny poszkodowanego właściciela - wywodziła roszczenie o zapłatę kosztów naprawy, został sprzedany i nie był już własnością poszkodowanego,

2.  naruszenie art. 316 § 1 k.p.c. poprzez zignorowanie przez Sąd stanu faktycznego istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy,

3.  naruszenie art. 361 § 2 k.c. poprzez ustalenie odszkodowania należnego powodowej spółce w kwocie niepozostającego w związku ze stratą poszkodowanego,

4.  naruszenie art. 363 § 1 k.c. poprzez zasądzenie na rzecz powodowej spółki sumy pieniężnej nie mającej charakteru „odpowiedniego”, to jest nieodpowiadającej rozmiarowi uszczerbku w majątku poszkodowanego,

5.  naruszenie art. 455 k.c. w zw. z art. 124 pkt. 1 w zw. z art. 14 ust. 1-3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2060, z późn. zm.) poprzez zasądzenie na rzecz powodowej spółki - bez jakiegokolwiek uzasadnienia tego stanowiska - odsetek ustawowych od kwoty roszczenia głównego za okres sprzed wezwania pozwanego (...) do spełnienia świadczenia.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku sądu I instancji poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie od powodowej spółki na rzecz apelującego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie pierwszoinstancyjne.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy wskazać, że ustalenia faktyczne dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, Sąd Okręgowy aprobuje i uznaje także za własne.

Przechodząc do oceny zarzutów apelacji stwierdzić należy, że są one w znacznej części niezasadne.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych utrwalony jest pogląd, że szkoda powstaje w chwili wypadku komunikacyjnego i podlega naprawieniu według zasad określonych w art. 363 § 2 k.c. (wyrok SN z dnia 7 sierpnia 2003r., sygn.. akt IV CKN 387/01) oraz że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy i czy w ogóle zamierza ją naprawić (uzasadnienie uchwały SN z dnia 15 listopada 2001r., sygn. akt III CZP 68/01).

W ostatnim czasie orzecznictwo Sądu Najwyższego przesądziło w sposób zdecydowany, że w tego typu sprawach jak niniejsza, poszkodowany może żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów naprawy pojazdu, ustalonych na podstawie obiektywnego kosztorysu. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Powstanie tego roszczenia, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018r., sygn. akt II CNP 41/17, Legalis – w sprawie tej, analogicznie jak w niniejszej, powodowie zbyli pojazd w stanie uszkodzonym, niepokrywając kosztów jego naprawy).

W wyroku z dnia 8 marca 2018r., II CNP 32/17, Sąd Najwyższy stwierdził, że roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody tj. w chwili nastąpienia wypadku komunikacyjnego i pojawienia się dalszych przesłanek odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 436 KC. Obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Należy zatem wyraźnie odróżnić sam moment powstania szkody i roszczenia o jej naprawienie od daty ewentualnego naprawienia rzeczy (samochodu), bowiem dla powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela istotne znaczenie ma sam fakt powstania szkody, a nie fakt naprawienia samochodu (sekwencja zdarzeń: wypadek komunikacyjny i uszkodzenie pojazdu, powstanie szkody w majątku poszkodowanego, powstanie roszczenie odszkodowawczego, inne zdarzenia, w tym m.in. naprawienie samodzielne samochodu przez poszkodowanego i poniesienie wydatków). Skoro powstanie szkody (uszczerbku majątkowego) należy łączyć już z chwilą uszkodzenia pojazdu (bo wtedy następuje już uszczerbek w majątku ubezpieczonego rozumianym en bloc i wtedy już powstaje roszczenie o naprawienie szkody, zgodnie z koncepcją dyferencjacyjną), to oczywiście, nie mają tu już znaczenia późniejsze zdarzenia, m.in. w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego samochodu (sygn. akt II CNP 32/17, Legalis).

Z kolei w wyroku z dnia 8 marca 2018r. Sąd Najwyższy stwierdził, że w świetle art. 363 § 1 i art. 822 § 1 KC za koszty restytucji samochodu do stanu sprzed wypadku należy uznać – nieprzekraczające wartości samochodu – wydatki, jakie właściciel auta miał ponieść w celu przywrócenia jego stanu sprzed wypadku. Na ich podstawie należy określić należne od ubezpieczyciela sprawcy szkody odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom profesjonalnej naprawy pojazdu, niezależnie od tego, czy działania właściciela auta podjęte z zamiarem osiągnięcie tego rezultatu były udane, czy nie.

W trzech powyżej zacytowanych orzeczeniach, Sąd Najwyższy uznał za niezgodne z prawem orzeczenia sądów powszechnych, które uznawały za istotne dla określenia wysokości szkody faktycznie poniesione koszty naprawy pojazdu, bądź cenę uzyskaną przy sprzedaży pojazdu bez jego uprzedniej naprawy.

Mając powyższe na uwadze, zarzuty podniesione w punktach 1 – 4 petitum apelacji należało uznać za niezasadne.

Uzasadniony był natomiast zarzut podniesiony w punkcie 5 petitum apelacji.

Bezspornie szkoda powoda była likwidowana - w ramach postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy - przez (...) S.A. działający jako korespondent francuskiego ubezpieczyciela sprawcy. Instytucja korespondenta, nieuregulowana normatywnie w przepisach powszechnie obowiązujących, sprowadza się do podmiotu działającego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, wyznaczonego przez jednego lub kilku ubezpieczycieli zagranicznych i zatwierdzonego przez (...) kraju, w którym został wyznaczony (pozwane (...)), ustanowionego w celu opracowywania i regulowania roszczeń wynikających z wypadków dotyczących pojazdów, dla których wskazany ubezpieczyciel lub ubezpieczyciele wydali polisę ubezpieczeniową.

Poszkodowany w kolizji drogowej z pojazdem objętym ochroną ubezpieczeniową zagranicznego ubezpieczyciela może, wedle swego wyboru, wezwać do spełnienia świadczenia zagranicznego ubezpieczyciela, bądź też pozwane (...), jako organ właściwy m.in. w sprawach wskazanych w art. 123 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, powołany w celu ułatwienia poszkodowanym wskutek kolizji z pojazdem ubezpieczonym za granicą, dochodzenia roszczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (oba podmioty odpowiadają tu in solidum). Ewentualnie poszkodowany może również zwrócić się do korespondenta zagranicznego ubezpieczyciela.

Legitymacja bierna przysługuje bowiem sprawcy szkody - jako odpowiadającymi za czyn niedozwolony, jego zagranicznemu ubezpieczycielowi - na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia OC oraz pozwanemu (...) - jako podmiotowi powołanemu mocą ustawy w celu ułatwienia poszkodowanym dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od sprawców kierujących pojazdami zarejestrowanymi poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Należy przy tym podkreślić, że pozwane (...) odpowiada in solidum ze wskazanymi powyżej, na podstawie art. 19 ust. 3 w zw. z art. 123 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli.

Mając powyższe na uwadze, zgodzić się należy z zarzutem apelacji, że dopiero z chwilą doręczenia pozwanemu (...) pozwu, co nastąpiło 7 marca 2017r., (...) dowiedziało się o zdarzeniu oraz roszczeniach strony powodowej. Nie można zatem przyjąć, by pozostawało w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia na rzecz strony powodowej w okresie wskazanym w pozwie, to jest w okresie, w którym nie wiedziało o jego istnieniu, a wiedzę tę posiadało jedynie (...) S.A., prowadzące postępowanie likwidacyjne na rzecz zagranicznego ubezpieczyciela sprawcy, odpowiadającego in solidum z pozwanym (...).

Dopiero zatem 7 marca 2017 r. rozpoczął bieg termin, o którym mowa w art. 125 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 14 ust. 1-3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, to jest termin na ustalenia państwa, w którym pojazd sprawcy jest zarejestrowany oraz likwidację szkody. Uwzględniając, że ustalenia w zakresie państwa rejestracji zostały już poczynione przez (...) S.A., od którego (...) mogło pozyskać stosowne informacje, najwcześniejszą datą wymagalności roszczenia jest 7 kwietnia 2017 r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił punkt 1. a) zaskarżonego wyroku w ten tylko sposób, że ustalił datę początkową naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty 4.580,23 zł na dzień 7 kwietnia 2017r. i oddalił powództwo w zakresie żądania odsetek od tej kwoty za okres od dnia 8 października 2015r. do dnia 6 kwietnia 2017r.

W pozostałym zakresie apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., ponieważ apelacja została uwzględniona jedynie w zakresie części roszczenia o odsetki od zasądzonej kwoty głównej, które to roszczenie nie wchodzi w zakres wartości przedmiotu sporu (art. 20 k.p.c.). Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, w oparciu o § 2 pkt 3) w związku z § 10 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800).

Krzysztof Wójcik Mariola Szczepańska Tomasz Bajer