Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24.03.2016 roku w sprawie o sygn. akt XII GC 1066/15 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. o zasądzenie na jej rzecz od (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. kwoty 1.906,50 zł oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poniższych ustaleń faktycznych:

W dniu 9 listopada 2003 roku w G. miał miejsce wypadek, którego sprawcą był K. N. (1) poruszający się pojazdem marki O. (...) o nr rej. (...). W wyniku zdarzenia śmierć poniósł K. N. (2) - ojciec D. G..

Sprawca kolizji zawartą miał umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. obejmującą okresem ubezpieczenia między innymi datę, w której miała miejsce kolizja.

Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2004 roku, wydanym w sprawie IIK 69/04, Sąd Rejonowy w Wadowicach uznał K. N. (1) za winnego popełnienia czynu z art. 177 § 2 w zw. żart. 178 kk.

Przed zdarzeniem z dnia 9 listopada 2003 roku D. G. mieszkała z ojcem K. N. (2), prowadziła z nim wspólne gospodarstwo domowe. Po zdarzeniu z dnia 9 listopada 2003 roku poszkodowana nie korzystała z pomocy lekarskiej, pomagały jej osoby najbliższe.

W dniu 12 stycznia 2015 roku D. G., jako zleceniodawca zawarła z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w L., jako zleceniobiorcą umowę o dochodzenie roszczeń, na podstawie której (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. zobowiązała się do prowadzenia sprawy dotyczącej zdarzenia z dnia 10 listopada 2003 roku, dokonania wszelkich czynności przewidzianych prawem w celu uzyskania dla zleceniodawcy świadczeń od podmiotów odpowiedzialnych i zobowiązanego do naprawienia szkody w związku ze zdarzeniem.

W § 2 pkt 4 umowy strony postanowiły, że zleceniobiorca, jeżeli uzna to za wskazane, może powierzyć wykonanie umowy w całości lub części osobie trzeciej, w szczególności upoważnionemu radcy prawnemu lub adwokatowi.

W § 2 pkt 5 umowy postanowiono, że zleceniodawca upoważnia zleceniobiorcę do powierzenia w jego imieniu i na jego rzecz dochodzenia roszczeń w postępowaniu przedsądowym, sądowym i egzekucyjnym uprawnionym do tego podmiotom.

W § 3 umowy strony postanowiły, że zleceniodawca upoważnia zleceniobiorcę do odbioru wszelkich uzyskanych w jego imieniu świadczeń w ramach wykonywania umowy. Zleceniobiorca zobowiązał się do przekazania zleceniodawcy uzyskanych świadczeń po odliczeniu należnego zleceniobiorcy wynagrodzenia i kosztów określonych w § 3 ust. 3 i 8 w terminie 14 dni od otrzymania świadczeń.

W § 3 pkt 3 umowy strony postanowiły, że z tytułu wykonania umowy zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie od wszystkich świadczeń przyznanych zleceniodawcy i- uzyskanych od podmiotu odpowiedzialnego, zobowiązanego do naprawienia szkody w wysokości 30 % neto plus podatek VAT 23 %.

W § 3 pkt 5 strony postanowiły, że w przypadku powierzenia przez zleceniobiorcę w imieniu i na rzecz zleceniodawcy dochodzenia roszczeń uprawnionemu podmiotowi wynagrodzenie określone w § 3 pkt 3 i 4 przysługiwać będzie temu podmiotowi.

Pismem z dnia 30 stycznia 2015 roku skierowanym do pozwanej, podpisanym przez P. M. działającego z upoważnienia prezesa zarządu K. L. oraz radcę prawnego K. J. członkowie rodziny zmarłego K. N. (2) wystąpili o przyznanie zadośćuczynienia dla A. G. (wnuczki zmarłego) w kwocie 20.000 zł, dla D. G. (córki zmarłego) w kwocie 80.000 zł, dla Ł. N. (wnuka zmarłego) w kwocie 20.000 zł, dla B. K. (siostry zmarłego) w kwocie 40.000 zł, dla K. W. (siostry zmarłego) w kwocie 40.000 zł. W trzystronicowym piśmie uzasadniono zgłoszone przez każdego z poszkodowanych roszczenie, jako podstawę wskazano oraz 448 kc w zw. z art. 24 § 1 kc.

Do pisma załączone zostało pełnomocnictwo datowane na 12 stycznia 2015 roku i podpisane przez D. G., w którym D. G. oświadczyła, że udziela pełnomocnictwa (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w L. reprezentowanej przez prezesa zarządu K. L. do zastępowania jej w sprawach związanych z ustaleniem okoliczności powstania i rozmiaru szkody wynikłej ze zdarzenia z dnia 10 listopada 2003 roku w tym między innymi do ustanawiania w imieniu D. G. pełnomocników procesowych w związku z sądowym dochodzeniem naprawienia szkody.

Pismem z dnia 2 lutego 2015 roku, skierowanym bezpośrednio do D. G., pozwana potwierdziła przyjęcie zawiadomienia o szkodzie oraz wezwała D. G. do udzielenia odpowiedzi na pytania załączone do pisma.

W toku postępowania likwidacyjnego poszkodowana własnoręcznie sporządziła pismo liczące 13 stron, w którym opisała w jaki sposób dowiedziała się o śmierci ojca, jakie emocje się z tym wiązały, wskazała, jakie relacje wiązały ją z ojcem oraz wypełniła ankietę przesłaną przez pozwaną.

Pismem z dnia 4 lutego 2015 roku, doręczonym na adres (...) Spółki Akcyjnej w dniu 11 lutego 2015 roku, pozwana poinformowała o przyznaniu D. G. zadośćuczynienia w kwocie 11.000 zł na podstawie art. 448 kc. W piśmie wskazano, że kwota pomniejszono zostaje o 50 % przyczynienia poszkodowanego do powstania szkody no zasadzie art. 362 kc w związku z przebywaniem przez K. N. (2) na jezdni i nie oddania pierwszeństwa kierującemu pojazdem. Pozwana poinformowała, że przyznane odszkodowanie w kwocie 5.500 zł przekazane zostało na rachunek bankowy pełnomocnika D. G..

W dniu 5 lutego 2015 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. wystawiła D. G. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.550 zł netto, to jest 1.906,50 zł brutto tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu przedsądowym w związku z realizacją umowy o dochodzenie roszczeń.

Na fakturze odnotowano, że została zapłacona.

W dniu 5 lutego 2015 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. wystawiła D. G. fakturę VAT nr (...) na kwotę 123 zł brutto tytułem wynagrodzenia z tytułu realizacji umowy o dochodzenie roszczeń.

Na fakturze odnotowano, że została zapłacona.

W dniu 3 kwietnia 2015 roku (...) Spółka Akcyjna przelała na rzecz D. G. kwotę 1.720,50 zł tytułem odszkodowania.

W dniu 28 kwietnia 2015 roku D. G. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której oświadczyła, że sprzedaje powódce wierzytelność przysługującą jej w stosunku do pozwanej z tytułu poniesionych w postępowaniu likwidacyjnym szkody o nr (...) - 18 z dnia 9 listopada 2003 roku kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika - radcy prawnego. W umowie wskazano, że D. G. wraz z wierzytelnością przenosi wszystkie związane z nią prawa, w tym roszczenie o zapłatę odsetek z tytułu opóźnienia.

Pismem z dnia 6 maja 2015 roku, doręczonym pozwanej w dniu 11 maja 2015 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 1.906,50 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez poszkodowaną na profesjonalnego pełnomocnika zastępującego jej osobę w postępowaniu likwidacyjnym w sprawie szkody z dnia 9 listopada 2003 roku. Jako podstawę zgłoszonego żądania wskazano art. 361 kc, 822 kc, art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty pozwana odmówiła wypłaty żądanej kwoty wskazując na niespełnienie warunku zasadności i konieczności poniesienia kosztów wynagrodzenia pełnomocnika. Pozwana wskazała nadto, że zgodnie z art. 449 kc roszczenia z art. 444 — 448 kc nie mogą być zbyte, chyba że są wymagalne i że zostały uznane na piśmie lub przyznane prawomocnym orzeczeniem, co w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie nastąpiło, a zatem czynność przelewu wierzytelności, jako czynność sprzeczna z prawem jest nieważna.

D. G. udzieliła pełnomocnictwa radcy prawnemu K. J. do reprezentowania jej w postępowaniu likwidacji szkody (przedsądowym i sądowym) w sprawie o dochodzenie roszczeń po zdarzeniu z dnia 10 listopada 2003 roku. Na pełnomocnictwie nie została odnotowana data, w której pełnomocnictwo zostało udzielone. Pełnomocnictwo nie zostało złożone do akt szkody w toku postępowania likwidacyjnego.

Sąd Rejonowy uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazując, iż dokumenty załączone do akt spray nie były kwestionowane przez strony, potwierdzają przedstawiane przez strony fakty i nie budzą wątpliwości, co do wiarygodności.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo w świetle poczynionych ustaleń było bezzasadne. W pierwszej kolejności wskazał, iż nie było podstaw do uznania, iż przelew wierzytelności było sprzeczny z prawem. W tym przedmiocie wskazał, iż zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Jednocześnie ograniczenia zbywalności wierzytelności nie znajdują zastosowania w przedmiotowej sprawie. Poszkodowany przelał na powoda swoje własne roszczenie o zwrot poniesionych przez niego kosztów I; prowadzenia postępowania przedsądowego, które w żaden sposób nie jest objęte dyspozycją art. 449 k.c. w zw. a art. 444-448 k.c. Ponadto Sąd Rejonowy w nawiązaniu do orzecznictwa Sądu Najwyższego nie kwestionując co do zasady prawa domagania się przez poszkodowanego zwrotu kosztów fachowego pełnomocnika w postępowaniu likwidacyjnym wskazał, iż uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jednakże podlega to badaniu pod kątem związku przyczynowego rozumianego jako konieczność i racjonalność ich poniesienia. Ponadto wskazał, iż przedmiotem badania jest nie tylko, czy koszty te były konieczne ale także, czy pomoc świadczył podmiot dysponujący właściwymi kwalifikacjami oraz czy wysokość kosztów mieści się w granicach wyznaczonych uzasadnionym nakładem pracy i odpowiada stosownemu do niego wynagrodzeniu. Jednocześnie zdaniem Sądu Rejonowego wymaga to wykazania, że poszkodowany w toku postępowania likwidacyjnego reprezentowany był przez pełnomocnika posiadającego niezbędne kwalifikacje, ustanowienie przez poszkodowanego pełnomocnika było uzasadnione i konieczne, jaki był nakład pracy pełnomocnika w toku postępowaniu likwidacyjnym, jakie wynagrodzenia poszkodowany zobowiązany był i zapłacił pełnomocnikowi, zapłacone wynagrodzenie jest adekwatne do nakładu pracy pełnomocnika, uzasadnione w kontekście czynności podjętych przez pełnomocnika w toku postępowania likwidacyjnego.

W ocenie Sądu Rejonowego w realiach sprawy powódka nie wykazała, iż poszkodowany na etapie postępowania likwidacyjnego reprezentowany był przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, że ustanowienie pełnomocnika będącego radca prawnym było uzasadnione i konieczne. Powódka nie wykazała też, że poszkodowany na podstawie umowy zawartej z (...) Spółką Akcyjną zobowiązany był do zapłaty kosztów wynagrodzenia pełnomocnika za czynności pojęte w toku postępowania likwidacyjnego w kwocie 1.906,50 zł brutto, że kwotę taką zapłacił oraz że kwota ta jest adekwatna do nakładu pracy pełnomocnika w toku postępowania likwidacyjnego, uzasadniona w kontekście czynności podjętych przez pełnomocnika w toku postępowania likwidacyjnego.

W tym przedmiocie Sąd Rejonowy wskazał, iż z umowy o dochodzenie roszczeń zawartej przez poszkodowanego z (...) Spółką Akcyjna wynika, że na podstawie umowy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. zobowiązała się do prowadzenia sprawy dotyczącej zdarzenia z dnia 9 listopada 2003 roku, dokonania wszelkich czynności przewidzianych prawem w celu uzyskania dla zleceniodawcy świadczeń od podmiotów odpowiedzialnych i zobowiązanego do naprawienia szkody w związku ze zdarzeniem. W toku postępowania likwidacyjnego (...) Spółka Akcyjna zgłosiła szkodę o zadośćuczynienie w imieniu D. G. przedkładając pełnomocnictwo do działania w imieniu poszkodowanego. Na piśmie obok podpisu P. M. działającego z upoważnienia prezesa zarządu (...) Spółki Akcyjnej znalazła się pieczątka i podpis radcy prawnego K. J., jednak z załączonych akt szkody nie wynika, aby w toku postępowania likwidacyjnego pozwanej doręczone zostało pełnomocnictwo udzielone przez D. G. radcy prawnemu do reprezentowania jej w toku postępowania likwidacyjnego. Powódka nie wykazała tym samym, że w toku postępowania likwidacyjnego D. G. reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika - radcę prawnego. D. G. reprezentowana była przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w L., której na podstawie zawartej umowy zobowiązana była zapłacić wynagrodzenie w wysokości 30 % wszystkich świadczeń przyznanych zleceniodawcy i uzyskanych od podmiotu odpowiedzialnego, zobowiązanego do naprawienia szkody powiększonych o podatek VAT 23 %. Koszty pomocy udzielonej D. G. w toku postępowania likwidacyjnego przez spółkę, jaką jest (...) Spółka Akcyjna nie były przedmiotem umowy cesji zawartej przez powódkę z D. G.. Podkreślić należy, że załączone do akt sprawy niniejszej pełnomocnictwo udzielone przez D. G. radcy prawnemu K. J. nie tylko nie zostało złożone w toku postępowania likwidacyjnego ale też nie jest opatrzone datą, z której wynikałoby, kiedy zostało udzielone, co tym bardziej potwierdza słuszność tezy, że w toku postępowania likwidacyjnego poszkodowana nie była reprezentowana przez radcę prawnego, tylko spółkę której udzieliła pełnomocnictwa.

Ponadto Sąd Rejonowy wskazał, iż nawet jeżeli poszkodowany w toku postępowania likwidacyjnego reprezentowany był przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, to powódka nie wykazała, że D. G. zobowiązana była do zapłaty z tego tytułu wynagrodzenia. Z umowy zawartej przez D. G. z (...) Spółką Akcyjną wynika, że zleceniobiorca, jeżeli uzna to za wskazane, może powierzyć wykonanie umowy w całości lub części osobie trzeciej, w szczególności upoważnionemu radcy prawnemu lub adwokatowi (§ 2 pkt 4 umowy). W § 3 pkt 5 strony postanowiły, że w przypadku powierzenia przez zleceniobiorcę w imieniu i na rzecz zleceniodawcy dochodzenia roszczeń uprawnionemu podmiotowi wynagrodzenie określone w § 3 pkt 3 i 4 przysługiwać będzie temu podmiotowi w tej części, w jakiej uzyskanie świadczeń będzie wynikiem działań podjętych przez ten podmiot. Zastrzeżono dodatkowo, że niezależnie od powyższego wynagrodzenia podmiotowi, któremu powierzono prowadzenie sprawy przysługują od zleceniodawcy zasądzone lub ugodzone koszty zastępstwa procesowego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że poszkodowany zapłacił (...) Spółce Akcyjnej wynagrodzenie wynikające z umowy, stanowiące 30 % wypłaconego świadczenia. Powódka nie wykazała, że (...) Spółka Akcyjna w L. skorzystała z uprawnienia wynikającego z § 2 pkt 4 umowy i prowadzenie sprawy na etapie postępowania likwidacyjnego powierzyła osobie trzeciej - radcy prawnemu, nie wykazała, że w związku z tym wynagrodzenie zapłacone przez poszkodowanego na rzecz (...) Spółki Akcyjnej zostało przekazane radcy prawnemu prowadzącemu sprawę i to co najmniej w wysokości dochodzonej pozwem. Powódka w toku niniejszego postępowania nie podjęła żadnej inicjatywy dowodowej. Nie wykazała, że doszło do powierzenia prowadzenia sprawy przez (...) Spółkę Akcyjną radcy prawnemu, że radca ten to osoba trzecia w stosunku do (...) Spółki Akcyjnej oraz że radca prawny za prowadzenie sprawy na etapie postępowania likwidacyjnego otrzymał wynagrodzenie w wysokości wynikającej z faktury wystawionej przez (...) Spółkę Akcyjną i dochodzonej pozwem.

Zdaniem Sądu Rejonowego powódka nie wykazała także, że konieczne i uzasadnione było korzystanie przez poszkodowaną z pomocy pełnomocnika w toku postępowania likwidacyjnego. Podkreślić należy, że postępowanie likwidacyjne wszczęte zostało po ponad 11 latach od dnia szkody. Brak jest dowodów na to, że w chwili wszczęcia postępowania stan psychiczny poszkodowanej uniemożliwiał jej samodzielne dochodzenie roszczeń. Wręcz przeciwnie poszkodowana w toku postępowania likwidacyjnego złożyła własnoręcznie napisane pismo, w którym opisała swoje relacje ze zmarłym oraz swoje emocje w związku z nagłą śmiercią ojca. Treść pisma poszkodowanej wskazuje, że posiada umiejętność wyrażenia odczuć i potrzeb.

Powódka nie wykazała zasadności zgłoszonego żądania co do wysokości, co więcej pełnomocnik powódki na rozprawie w dniu 10 marca 2016 roku wprost wskazał, że nie wie w jaki sposób dochodzone wynagrodzenie zostało obliczone. Powódka mimo zarzutów ze strony pozwanej nie podjęła nawet próby odniesienia się do kwestii wysokości dochodzonego roszczenia. Powódka nie wykazała, a nawet nie wskazała z czego wynika taka, a nie inna wysokość dochodzonej kwoty. Dodatkowo dochodzona przez powódkę kwota jest wyższa niż wynikająca z rozporządzenia regulującego wysokość wynagrodzenia radców prawnych stawka minimalna za prowadzenie sprawy o wartości przedmiotu sporu do 10.000 zł. Dochodzona kwota nie wynika z umowy zawartej przez poszkodowanego z (...) Spółką Akcyjna, brak jest też możliwości stwierdzenia, czy kwota ta została przez poszkodowanego zapłacona.

W ocenie Sądu Rejonowego dochodzona przez powódkę kwota 1.906,50 zł nie jest adekwatna do nakładu pracy podmiotu reprezentującego D. G. w toku postępowania likwidacyjnego. Aktywność pełnomocnika w toku postępowania likwidacyjnego ograniczyła się do sformułowania żądania zapłaty przez pozwaną zadośćuczynienia. Złożone w toku postępowania likwidacyjnego pismo to swoiste wezwanie do zapłaty, jakie formułowane jest przez podmiot, który nosi się z zamiarem wytoczenia powództwa o zapłatę. Co istotne w toku postępowania likwidacyjnego złożone zostało pismo, w którym jednocześnie sformułowane zostało roszczenie w imieniu pięciu osób. Powódka nie wyjaśniła, czy dochodzona pozwem kwota 1.906,50 zł wyczerpuje roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za czynności pełnomocnika w postępowaniu likwidacyjnym nr (...) — 18, czy jest to jedynie 1/5 należnego w ocenie powódki wynagrodzenia w związku z faktem że reprezentowane w toku postępowania likwidacyjnego było pięć osób. Dodatkowo podkreślić należy, że samo pismo stanowiące zgłoszenie szkody w toku postępowania likwidacyjnego jest lakoniczne, zawiera jedynie ogólne stwierdzenia nie odnoszące się do realiów sprawy niniejszej, przytoczenie przepisów prawa. Pismo stanowi standardowy formularz zgłoszenia roszczenia stosowany w ramach działalności prowadzonej przez (...) Spółkę Akcyjną o czym świadczą tego rodzaju pisma składane w innych toczących się przed Sądem Rejonowym sprawach wszczętych na skutek powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. przeciwko zakładom ubezpieczeń o zwrot kosztów wynagrodzenia pełnomocnika reprezentującego poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego. Z tych też względów Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód, który powyższy wyrok zaskarżył w całości i zarzucając mu.

1. naruszenie prawa materialnego, tj.

a)  art. 361 §1 k.c, poprzez uznanie, iż pomoc świadczona przez profesjonalnego pełnomocnika i związane z tym koszty w postępowaniu przedsądowym nie stanowią uzasadnionych i koniecznych wydatków stanowiących szkodą majątkową podlegającą naprawieniu,

b)  art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2003, Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.) poprzez błędną wykładnię i uznanie, że obowiązkiem poszkodowanego jest formułowanie roszczeń odszkodowawczych i ich podstaw prawnych;

c)  art. 362 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że udział profesjonalnego pełnomocnika w toku likwidacji szkody nie powoduje jej mitygacji, gdy tymczasem udział takiego pełnomocnika służy szybkiemu i profesjonalnemu sformułowaniu przysługujących poszkodowanemu roszczeń oraz służy także przyśpieszeniu procesu likwidacji poprzez zgromadzenie wszystkich istotnych dokumentów, co leży także, biorąc pod uwagę treść art. 481 k.c., w interesie zakładu ubezpieczeń;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego tj.

a)  art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą i niepełną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego skutkującą nierozpoznaniem istoty sprawy oraz bezpodstawnym i nieuprawnionym kwestionowaniem, wbrew treści zgromadzonych w sprawie dokumentów, udziału profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu likwidacji szkody, a także nieuzasadnioną i niczym nie popartą odmową wiarygodności dokumentom księgowym przedstawionym w trakcie procesu;

3. naruszenie zasad logicznego myślenia i doświadczenia życiowego poprzez uznanie, że nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika w toku postępowania likwidacji szkody ogranicza się wyłącznie do sformułowania wezwania do zapłaty w okolicznościach, gdy wezwanie to jest ostatnią; uzewnętrznioną czynnością pracy pełnomocnika;

4. naruszenie zasad logiki i doświadczenia życiowego poprzez uznanie, że wypłata na rzecz poszkodowanej w postępowaniu likwidacyjnym kwoty 5.500,00 zł z tytułu śmierci ojca, w oparciu o przepis art. 448 k.c. w zw. art. 24 k.c., nie rodziła potrzeby skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, podczas gdy sprawa o zapłatę dalszej kwoty 36.000,00 zł została skierowana na drogę postępowania sądowego.

Wskazując na powyższe uchybienia apelujący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie odmiennie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie powództwa w całości;

2. zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję według norm przepisanych;

ewentualnie, wniósł o:

3. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu sądowi orzeczenia w zakresie kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego za I i II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bez zasadna.

Dokonując oceny zarzutów apelacyjnych należy na wstępie wskazać, iż wbrew zarzutom dotyczącym naruszenia prawa materialnego Sąd Rejonowy nie kwestionował prawa domagania się w postępowaniu likwidacyjnym zwrotu kosztów fachowego pełnomocnika. Nie sformułował także poglądu, iż obowiązkiem poszkodowanego jest formułowanie roszczeń odszkodowawczych i ich podstaw prawnych. Jednocześnie Sąd Rejonowy z powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazał, w jakich okolicznościach zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do zwrotu powyższego świadczenia w postępowaniu likwidacyjnym, z zakresie którego minimalny obowiązek poszkodowanego ogranicza się do zawiadomienia o szkodzie i przedstawienia posiadanych dowodów. W tym przedmiocie należy przypomnieć, iż przyjęte że uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 36 ust. 1 ustawy z 22.5.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.). Wymaga to jednak wykazania, iż wydatki te pozostają w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę. Przykładowo wskazano, iż pozostaje w takim związku sięgnięcie po pomoc prawną w okolicznościach, w których stan zdrowia, kwalifikacje osobiste lub sytuacja życiowa poszkodowanego usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy w celu sprawnego, efektywnego i ekonomicznie opłacalnego przebiegu postępowania likwidacyjnego. Tego rodzaju koszty będą poniesione wprawdzie także zgodnie z wolą poszkodowanego, jednak decyzja o konieczności wydatków nie będzie swobodna, lecz wymuszona przez zdarzenie sprawcze, usunięcie skutków którego wymaga skorzystania z pomocy pełnomocnika. Jednocześnie samo dążenie do wygody i ujęcia obowiązków poszkodowanemu, została wskazana jako okoliczność, która nie uzasadnia takiego związku, gdyż niedogodność stanowi dolegliwość o charakterze niemajątkowym, nie podlegającą reżimowi odszkodowawczemu. Ponadto wysokość kosztów podlega ocenie, czy mieści się w granicach wyznaczonych uzasadnionym nakładem pracy i odpowiada stosownemu do niego wynagrodzeniu (zob. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 marca 2012 r. wraz z uzasadnieniem III CZP 75/11 OSNC 2012 nr 7-8, poz. 81, str. 1, Biul. SN 2012 nr 3, www.sn.pl, GP, Prok. i Pr. 2012 nr 12, poz. 34, Legalis). W świetle powyższego oczywistym jest, iż powyższe wydatki nie podlegają automatycznie uznaniu jako podlegające refundacji przez zakład ubezpieczeń. Koniecznym jest wykazanie, iż danym stanie faktycznym zachodziła konieczność skorzystania z usług fachowego pełnomocnika. Tak więc kluczem do rozstrzygnięcia sprawy jest ustalenie związku przyczynowego rozumianego jako konieczność i racjonalność poniesienia określonych wydatków związanych z ustanowieniem fachowego pełnomocnika w kontekście poczynionych ustaleń faktycznych w niniejszej konkretnej sprawie. Jednocześnie mając na uwadze treść uzasadnienia apelacji należy wskazać, iż skarżący kwestionuje ustalenie Sądu Rejonowego, iż w przypadku niniejszej sprawy powód nie wykazał konieczności udziału fachowego pełnomocnika w postępowaniu likwidacyjnym. Tym samym kluczowy zarzut dotyczy faktycznie nie naruszenia prawa materialnego, a oceny dowodów zgłoszonych w niniejszym postępowaniu pod kątem ustalenia istnienia wskazanego wcześniej związku przyczynowego.

W tym przedmiocie na wstępie należy wskazać, iż zarzut przekroczenia przez Sąd I instancji granicy swobodnej oceny dowodów wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz brak jest wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów tj. że w sposób oczywiście wadliwy z punktu zasad widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego Sąd dał wiarę określonym dowodom, względnie uznał określone dowody za niewiarygodne. Niezbędne jest więc powołanie się na argumenty natury jurydycznej oraz wskazanie konkretnych przyczyn, z powodu których ocena dowodów w zaskarżonym orzeczeniu stanowi naruszenia prawa (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r. II UKN 151/98 - OSNAPiUS 1999/15/492; z 4 lutego 1999 r. II UKN 459/98 - OSNAPiUS 2000/6/252; z 5 stycznia 1999 r. II UKN 76/99 - OSNAPiUS 2000/19/732). Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 KPC) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00).

Odnosząc to do okoliczności niniejszej sprawy należy wskazać, iż Sąd Rejonowy dysponował jedynie takimi dowodami jakie zostały zgłoszone przez strony. W zakresie powyższego związku przyczynowego ograniczały się one jedynie do złożenia pisma dotyczącego wezwania do zapłaty kwoty zadośćuczynienia, stanowiącego zgłoszenie szkody oraz do dokumentów z akt szkody w postaci ankiety i pisma poszkodowanej. Samo pismo sporządzone przez pełnomocnika to szablon, zawierający ogólniki pasujące do każdej sprawy. Z kolei pisma sporządzone przez poszkodowaną wskazują, iż zostały sporządzone samodzielnie, w przypadku ankiety na podstawie wzorca sporządzonego przez pozwanego. Z ich treści nie wynika, iż poszkodowany miał problemy z formułowaniem myśli. Jednocześnie nie został zgłoszony dowód z przesłuchania poszkodowanej, ani inne dowody, z których wynikałoby konieczność zasięgnięcia pomocy prawnej. Brak też jest jakichkolwiek dowodów, z których wynikałoby, iż dochodzona pozwem kwota jest adekwatna do nakładu pracy. W tych okolicznościach mając na uwadze znaczny upływ czasu od zdarzenia do dnia zgłoszenia szkody, brak jakichkolwiek dowodów dotyczących konieczności skorzystania przez poszkodowaną z pomocy prawnej, brak dowodów dotyczących przebiegu samej czynności udzielenia pomocy prawnej, w tym dotyczących wysokości wynagrodzenia w kontekście świadczonych usług, jedyny wniosek jaki mógł wysnuć Sąd Rejonowy jest taki, iż powód nie wykazał, iż w przypadku niniejszej sprawy zasadne jest dochodzenie wskazanej kwoty z tytułu wydatków fachowego pełnomocnika. Z kolei pełnomocnik pozwanego w apelacji ogranicza się do przedstawienia własnej wersji wydarzeń związanych z udzieleniem pomocy prawnej, przy czym nie wskazuje z jakich to dowodów ma wynikać wskazany przez niego w apelacji przebieg udzielania pomocy prawnej, nie mówiąc już o tym, jakich to błędów w zakresie wnioskowania w kontekście do przeprowadzonych dowodów popełnił Sąd Rejonowy. W konsekwencji ustalenie Sądu Rejonowego, iż powód nie wykazał, iż postępowaniu likwidacyjnym zachodziła konieczność skorzystania z fachowego pełnomocnika jest prawidłowe.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację.

O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. przyjmując, że powód w całości przegrał sprawę w instancji odwoławczej. Na koszty procesu składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 600 złotych. Wysokość tego wynagrodzenia została obliczona na podstawie §2 pkt 3 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku poz. 1804).