XIII Ga 857/15 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Łodzi z 2016-04-04
Sygnatura akt XIII Ga 857/15
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 maja 2015 roku Sąd Rejonowy w Płocku, w sprawie z powództwa (...) z ograniczoną odpowiedzialnością w G. przeciwko Z. L., o zapłatę, zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 16.576,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot:
- 10.599,99 zł od dnia 02 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty;
- 5.652,71 zł od dnia 14 maja 2012 roku do dnia zapłaty;
- 324,27 zł od dnia 14 maja 2012 roku do dnia zapłaty
oraz kwotę 1.949,55 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu; powództwo oddala w pozostałej części. Ponadto Sąd I instancji nakazał ściągnąć tytułem części nieuiszczonej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego: od powódki kwotę 800,33 złotych, zaś od pozwanego kwotę 2.369,29 złotych. Powyższe orzeczenie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych: powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wniósł o zasądzenie od pozwanego Z. L. kwoty 22.176,98 zł wraz z odsetkami liczonymi według stopy odsetek ustawowych liczonych od kwot wskazanych w pozwie oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm prawem przepisanych, przy uwzględnieniu kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą obejmującą produkcję, sprzedaż i montaż drzwi wewnętrznych, zewnętrznych i przeciwpożarowych, a także okien. W ramach prowadzonej działalności powód zawarł z pozwanym umowę obejmującą wymianę ślusarki stalowej w budynkach mieszkalnych. Zawarcie umowy nastąpiło poprzez wysłanie faxem do powoda zlecenia z dnia 31 sierpnia 2010 r. oraz, odesłanie faxem formularzy zamówienia wypełnionych przez (...). W ramach realizacji umowy powód wykonał roboty remontowo budowlane polegające na wymianie ślusarki stalowej w budynkach mieszkalnych zgodnie ze specyfikacją wynikającą z przywołanych wcześniej zleceń i potwierdzeń zamówień, co zostało potwierdzone sporządzonymi protokołami odbioru robót. Powód wystawił faktury VAT (...). Pomimo wykonania prac pozwany nie uregulował terminowo swoich należności, zatem powód wystosował do pozwanego wezwania do zapłaty z dnia 21 lutego 2011 r. oraz wezwanie dokonane przez pełnomocnika w dniu 12 stycznia 2012 r. Po otrzymaniu wezwania od pełnomocnika pozwany uregulował część należności dokonując wpłat w kwotach: 39786,36 zł w dniu 3 lutego 2012 r. na poczet faktury (...) oraz 2383,98 zł w dniu 6 lutego 2012 r na poczet faktur (...)
(...). W tych okolicznościach pozostała do zapłaty kwota 16200 zł z tytułu faktury VAT nr (...).Ponadto wobec opóźnienia w płatności za faktury (...) dochodzi należności z tytułu odsetek liczonych według stopy ustawowej (39786,36 zł - wpłata z dnia 3 lutego 2012 r. na poczet faktury (...) - wyliczone odsetki (...).71zł, 2383,98 zł 6 lutego 2012 r na poczet faktur (...)- wyliczone odsetki 324.27 zł. W dniu 24 maja 2012r Sąd Rejonowy w Płocku V Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie V GNc 1139/12 zasądzając zgodnie z pozwem. Pozwany wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że bezspornym jest, iż pozwany zlecił powodowi wykonanie robót w postaci montażu i dostawy ślusarki okiennej i drzwiowej klatek schodowych w obiektach przy ul. (...), ul. (...) oraz ul. (...) w T. (wymiana ślusarki stalowej w budynkach mieszkalnych). W pierwszej kolejności pozwany podniósł, iż powód nie wykonał zleconego dzieła w całości. W trakcie wykonywania zlecenia powód poinformował pozwanego, iż nie będzie w stanie wykonać dzieła w terminie. Z tych też względów część pierwotnie zleconego zakresu prac pozwany wykonał samodzielnie (obróbki ościeży w dwóch budynkach przy ul. (...) oraz ul. (...) w T.). Wartość zakresu wykonanych prac przez pozwanego samodzielnie, objętych pierwotnie zleceniem przyjętym, przez powoda, pozwany wycenił na kwotę 57600,00 zł. Pozwany wskazał, że o taką też kwotę powinna zostać obniżona wysokość należnego powodowi wynagrodzenia. W dalszej kolejności pozwany wskazał, że część prac faktycznie wykonanych przez powoda została wykonana wadliwie. Mimo iż strony stwierdziły wady dzieła, powód nie usunął ich do chwili obecnej. Jednocześnie po okresie zimowym roku 2011/2012 pozwany stwierdził kolejne wady wykonanych przez powoda prac. W budynku przy ul. (...) w T. pozwany stwierdził nieszczelność progów w drzwiach poprzez nieprawidłowe ich osadzenie. Fakt ten dotyczył czterech sztuk drzwi zamontowanych w przejściach na galerię. Wskazane nieprawidłowości spowodowały wyciek wody do klatek schodowych, zalanie posadzek, sufitów i ścian. W związku z faktem, iż pozwany wzywał powoda do usunięcia wad dzieła, a powód nie uczynił zadość temu obowiązkowi do dnia dzisiejszego, pozwanemu przysługuje roszczenie o żądanie obniżenia należnego powodowi wynagrodzenia. Kwota obniżenia wynagrodzenia odpowiada co najmniej wysokości nieuiszczonej przez pozwanego kwoty wynikającej z wystawionych przez powoda faktur VAT. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. zawarł umowę z Z. L. umowę o wykonanie robót budowlanych zawarł z pozwanym umowę obejmującą wymianę ślusarki stalowej w budynkach mieszkalnych. Zawarcie umowy nastąpiło poprzez wysłanie faxem do powoda zlecenia z dnia 31 sierpnia 2010 r. oraz, odesłanie faksem formularzy zamówienia wypełnionych przez (...). W ramach realizacji umowy powód wykonał roboty remontowo budowlane polegające na wymianie ślusarki stalowej w budynkach mieszkalnych zgodnie ze specyfikacją. Zostały określone terminy wykonania w zakresie montażu ślusarki okiennej i drzwiowej klatek. O zakończeniu kolejnych etapów robót zostały podpisane protokoły odbioru robót bez uwag do wykonania robót. Powód wystawił faktury VAT (...). Pozwany nie uregulował terminowo swoich należności, zatem powód wystosował do pozwanego wezwania do zapłaty z dnia 21 lutego 2011 r. oraz wezwanie dokonane przez pełnomocnika w dniu 12 stycznia 2012 r. Po otrzymaniu wezwania od pełnomocnika pozwany uregulował część należności dokonując wpłat w kwotach: 39786,36 zł w dniu 3 lutego 2012 r. na poczet faktury (...) oraz 2383,98 zł w dniu 6 lutego 2012 r na poczet faktur (...)
(...). Do zapłaty pozostała kwota 16200 zł z tytułu faktury VAT nr (...).Ponadto wobec opóźnienia w płatności za faktury (...) powód dochodzi należności tytułu odsetek liczonych według stopy ustawowej (39786,36 zł - wpłata z dnia 3 lutego 2012 r. na poczet faktury (...) - wyliczone odsetki (...).71zł, 2383,98 zł 6 lutego 2012 r na poczet faktur (...)- wyliczone odsetki 324.27 zł). Powód nie wykonał zleconych prac w całości. W trakcie wykonywania zlecenia powód poinformował pozwanego, iż nie będzie w stanie wykonać prac w terminie. Część zleconego zakresu prac pozwany wykonał samodzielnie (obróbki ościeży w dwóch budynkach przy ul. (...) oraz ul. (...) w T.). Wartość zakresu wykonanych prac przez pozwanego samodzielnie, objętych pierwotnie zleceniem przyjętym, przez powoda, pozwany wycenił na kwotę 5.600,01 zł. Powołany w sprawie biegły ustalił, że obecna wentylacja jest niewystarczająca do wymiany powietrza i do skutecznego odprowadzenia wilgoci, co skutkuje zaciekami przy ościeżach witryn. Tego typu wada jest wadą projektową a nie producenta dostarczającego i montującego witrynę okienną w konstrukcji stalowej. W dniu przeprowadzenia oględzin przedmiotu sprawy tj. witryn w klatkach schodowych przy ulicy (...) biegły nie stwierdził wad wykonawczych witryn o konstrukcji stalowej. Uszczelki nie były wypaczone były osadzone w swoich gniazdach, woda nie przeciekała przez szyby mimo, że w dniu wizji lokalnej padał deszcz. Cechą charakterystyczną witryn w konstrukcji stalowej „zimnej" jest ich podatność na przewodzenie wilgoci w szczególności w klatkach, które nie są ogrzewane ani w wystarczający sposób wentylowane. Wady zastosowanych zaprojektowanych witryn polegają na tym, że nadmiar wilgoci zgromadzonej w klatce schodowej zawsze będzie się skraplał i powodował skraplanie wody a dodatkowo w okresie zimowym powoduje przemarzanie przegród co skutkuje widocznymi zaciekami, czy wręcz wykwitem grzyba pleśniowego . Przedstawiciel inwestora pan J. N. nie pamiętał ile razy dokonywano usuwania usterek. Bezspornym jest to, iż usuwanie usterek następowało, było dokonywane kilkakrotnie i zawsze wykonywali to pracownicy firmy (...). Zakresem prac jakie wykonywała firma (...) była wymiana wadliwych uszczelek, oraz poprawa drzwi polegająca na dorobieniu okapników oraz progów. Główną wadą-usterką witryn były uszczelki w witrynach. Nigdy nie było problemu z interwencją ze strony firmy (...). Po otrzymaniu zgłoszenia odnośnie usterek przystępowali do prac. We wnioskach końcowych biegły stwierdził, że:
- w dniu oględzin nie stwierdzono wad wykonawczych montażu witryn, zacieki widoczne na ścianach są skutkiem przemarzania oraz niewystarczającej wentylacji klatek schodowych,
- stosunek wartości robót wykonanych przez powoda ze stwierdzonymi wadami (brak wad w dniu oględzin, pozostałe wady jak okapniki w drzwiach czy uszczelki były wymieniane na bieżąco) do zakresu prac wykonanych bez wad wynosi 1:1 czyli 100%,
- wada w postaci zacieków jest wadą projektową a nie producenta dostarczającego i montującego witrynę okienną w konstrukcji stalowej.
Sąd Rejonowy dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność czy faktury przedstawione przez stronę powodową w piśmie procesowym z dnia 03 grudnia 2014r. w jakimkolwiek zakresie obejmowały część robót nie wykonanych przez powoda wobec niedokończenia inwestycji i czy wartość ta mieści się w wartości robót niewykonanych przez powoda a określonych przez biegłego w jego opinii. Ostatecznie biegły stwierdził, że mając na uwadze swoje ustalenia, należy pomniejszyć z należności głównej powoda tj. z kwoty 16.200,00 zł kwotę potrzebną na wykonanie obróbek ościeży: tj. kwotę 5.600,01 zł. Jest to kwota również akceptowana przez strony postępowania i mieści się w wartości określonej w jego opinii. Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o załączone do akt dokumenty, które nie budziły zastrzeżeń Sądu co do swojej wiarygodności; zeznania powołanych świadków, zeznania i wyjaśnienia stron oraz opinii biegłego co których to dowodów przeprowadził ocenę ich wiarygodności. W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że okoliczność, iż strony w przedmiotowej sprawie przedmiotem umowy uczyniły dostawę i montaż przez powoda ślusarki stalowej nie stoł na przeszkodzie uznaniu, że w istocie łączyła je umowa o roboty budowlane, dopuszczalne jest bowiem objęcie taką umową nie tylko całego obiektu, ale także wykonania określonych robót odnoszących się do jego wyodrębnionych części (tak też SN w uzasadnieniu wyroku z 19 marca 2004 r., IV CK 172/03, OSNC 2005, nr 3, poz. 56). Ocena przedmiotu świadczenia niepieniężnego wykonawcy robót budowlanych stosownie do wymagań prawa budowlanego stanowi istotne kryterium rozróżnienia umowy o dzieło od umowy o roboty budowlane, której przedmiotem jest z reguły przedsięwzięcie o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach fizycznych i użytkowych, wykonywane przy określonym nadzorze (uzasadnienie uchwały 7 sędziów SN z 11 stycznia 2002 r., III CZP 63/01, OSNC 2002, nr 9, poz. 106; wyrok SN z 18.05.2007 r„ I CSK 51/07, nr LEX 334975; wyrok SN z 07.12.2005 r., V CK 423/05, nr LEX 269751; wyrok SN z 25.03.1998 r„ II CKN 653/97, OSNC 1998/12/207, Biuletyn SN 1998/9/13). W sposób charakterystyczny dla umowy ) roboty budowlane (art. 654 kc) strony procesu określiły także w uzgodnionych warunkach wykonania dostawy i montażu ślusarki stalowej kwestię odbiorów częściowych zrealizowanych robót i zapłaty z tego tytułu częściowego wynagrodzenia oraz usuwania wad stwierdzonych przez inwestora. Z przepisu art. 647 k.c. wynika, że w umowie o roboty budowlane wykonawca (odpowiednio również podwykonawca w umowie zawartej z wykonawcą) zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót (w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu), oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W związku z faktem zawarcia pomiędzy stronami procesu umowy, dochodzone roszczenie zakwalifikować należało na podstawie art. 353 §1 k.c. w zw. z art. 647 k.c., jako możliwość żądania przez powoda jako wierzyciela spełnienia przez dłużnika świadczenia, zgodnie z treścią łączącego strony zobowiązania. W niniejszej sprawie bezspornym było, że powód wykonał roboty objęte załączonymi do pozwu fakturami a pozwany zapłacił część objętego tymi fakturami wynagrodzenia. Co więcej, pozwany przyznawał także w swoich wyjaśnieniach zasadność pozostałej części wynagrodzenia przy częściowym uwzględnieniu wartości robót zastępczo wykonanych za powoda przez pozwanego oraz usunięciu usterek przez powoda. Z zeznań pozwanego i świadków wynikały wprawdzie zastrzeżenia co do jakości wykonanych przez powoda prac, jednak pozwany nie podniósł w tym zakresie jakichkolwiek zarzutów z tytułu rękojmi czy potrącenia. W związku z tym brak było odstaw dla skutecznego zakwestionowania wymagalności dochodzonego przez powoda roszczenia w części. Tym bardziej, że powołany w sprawie biegły stwierdził, że wada w postaci skraplającej się wody po konstrukcji stalowej witryn jest wadą projektową, z tego względu, że został źle dobrany materiał witryn do istniejących klatek schodowych nie ogrzewanych oraz z niewystarczającą wentylacją. Producent witryn stalowych firma (...) nie odpowiada za zły dobór materiału - konstrukcji stalowych witryn, wobec tego skraplanie się wilgoci na witrynach nie jest wadą wykonawczą ( opinia k 166 ). Zasadności opinii biegłego w tym zakresie pozwany nie podważył. Ustalenia biegłego w zakreślonym powyżej zakresie stały się podstawą ustalonego przez Sąd stanu faktycznego i jego rozstrzygnięcia. Podkreślić w tym miejscu należy dodatkowo, że biegły dokonując oględzin nie stwierdził wad wykonawczych montażu witryn a zacieki widoczne na ścianach są skutkiem przemarzania oraz niewystarczającej wentylacji klatek schodowych. W przypadku umowy o roboty budowlane, zgodnie z przepisami art. 629-632 k.c., które znajdują zastosowanie w drodze analogii do umowy o roboty budowlane (uchwała 7 sędziów SN z dnia 29.09.2009r„ III CZP 41/09, OSNC 2010/3/33, Biuletyn SN 2009/9/8, nr LEX 518164), strony mogą umówić się na wynagrodzenie kosztorysowe, określone na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów, lub wynagrodzenie ryczałtowe, określone z góry w jednej sumie pieniężnej, bez przeprowadzania szczegółowej analizy kosztów robót budowlanych. W razie ustalenia w umowie wynagrodzenia ryczałtowego, wykonawca (odpowiednio również podwykonawca) nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac (art. 632 §1 k.c.). Podnieść w tym miejscu należy, że w przypadku umowy o roboty budowlane, do której zastosowanie znajdują przepisy art. 487-497 k.c. dotyczące wykonania i skutków niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych, obowiązek zapłaty należnego wykonawcy wynagrodzenia powstaje dla inwestora (generalnego wykonawcy) w zasadzie z chwilą spełnienia przez wykonawcę (podwykonawcę) przypadającego na niego świadczenia, tj. zrealizowania umówionych robót budowlanych (art. 488 §1 k.c.). W orzecznictwie akcentuje się w tym kontekście, że jeżeli wykonawca zgłosił zakończenie robót budowlanych, inwestor obowiązany jest dokonać ich odbioru. Z istoty umowy o roboty budowlane wynika bowiem, że obowiązkowi wykonawcy oddania obiektu odpowiada obowiązek inwestora odebrania tego obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Dalszego argumentu przemawiającego za takim stanowiskiem dostarcza również obowiązek nałożony na inwestora w art. 654 k.c., skoro na żądanie wykonawcy (U. on obowiązek dokonywać nawet częściowego odbioru wykonanych robót (wyrok SN z dnia 05.03.1997r., II CKN 28/97, OSNC 1997/6-7/90, nr LEX 29454). Podkreślić przy tym należy, iż na obowiązek inwestora (generalnego wykonawcy w stosunku do podwykonawcy) dokonania odbioru robót zgodnie z art. 647 k.c. nie wpływa okoliczność ujawnienia ewentualnych wad robót budowlanych, inwestor (generalny wykonawca) może bowiem wówczas realizować uprawnienia z tytułu rękojmi, przewidziane w art. 637 k.c. i art. 638 k.c. w zw. z art. 656 §1 k.c. (wyrok SN z dnia 08.01.2004r„ I CK 24/03, nr LEX 137769; wyrok SN z dnia 22.06.2007r„ V CSK 99/07, OSP 2009/1/7, nr LEX 471337; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21.04.2009r., V ACa 88/09, nr LEX 523881). W zakresie niniejszego postępowania pozwany zgłosił zarzut występowania usterek, który nie został potwierdzony przez biegłego. Wobec tego Sąd rozstrzygając w przedmiotowej sprawie nie uwzględnił żądania pozwanego o obniżenie wynagrodzenia należnego powodowi w zakresie usterkowości wykonanych przez powoda robót. Okoliczności co do których wypowiadał się w swojej opinii biegły dotyczyły ustaleń ściśle technicznych i wartościujących roboty i dlatego tego rodzaju okoliczności podlegają w procesie cywilnym udowodnieniu głównie w oparciu o opinię biegłego (art. 278 i n. k.p.c.). Jednocześnie Sąd Rejonowy podniósł, iż powód zobowiązany do zapłaty odszkodowania może bronić się zarzutem, jak każdy dłużnik zobowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 kc), że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (wyrok SN z 20 marca 1968 r., II CR 419/67, LexPolonica nr 319960; wyrok SN z 13 czerwca 2003 r., III CKN 50/01, niepubl.; wyrok SN z 7 lipca 2005 r., V CK 869/04, Rzeczpospolita 2008/60 str. F5, LexPolonica nr 1854125). Powód jednak przyznał, że nie wykonał części robót i przyznaje ich wartość ustaloną przez biegłego. W tym zakresie Sąd ustalił także, że faktury przedstawione przez stronę powodową dotyczą pełnych wartości wszystkich zleceń otrzymanych przez powoda od pozwanego. Faktury te nie zostały pomniejszone o nie wykonane roboty jakim było wykonanie obróbek ościeży w dwóch budynkach. Mając to na uwadze należy pomniejszyć z należności głównej powoda tj. kwoty 16.200,00 zł kwotę potrzebną do wykonania obróbek ościeży tj. kwotę 5.600,01 zł. Jest to kwota zaakceptowana również przez stronę powodową. W zakresie odsetek ustawowych żądanie zasądzenia ich od pozwanego na rzecz powoda od dnia wymagalności świadczenia, obejmującego wynagrodzenie za wykonane roboty budowlane, znajdowało oparcie w treści art. 481 §1 i §2 k.c. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. W tym miejscu należy podkreślić, że strona pozwana w żaden sposób nie zakwestionowała ani sposobu wyliczenia odsetek ujętych w pkt 2 i 3 żądania pozwu ani zasadności ich naliczenia. W tym zakresie Sąd rozstrzygający uznał przyznanie przez stronę pozwaną zasadności tego roszczenia powoda. W przedmiocie kosztów postępowania Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianą w art. 98 §1 k.p.c. i art. 100 kpc obciążając tymi kosztami każdą ze stron w części. Sąd przyjął, że strona powodowa wygrywa w 74,75 % natomiast strona pozwana w 25,25 % i w takim zakresie rozłożył koszty procesu, w tym także koszty zastępstwa procesowego i koszty biegłego. Zasądzone w wyroku koszty wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników zostały ustalone na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jednolity Dz. U. nr 77 z 2013r. poz. 490). Zgodnie bowiem z art. 98 §3 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata (radcę
prawnego) zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata (radcy prawnego), koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Z powyższych względów Sąd orzekł jak w sentencji.
Przedmiotowe orzeczenie w części obejmującej punkty I, III, IV wyroku apelacją zaskarżył pozwany, który zarzucając rozstrzygnięciu:
1. poczynienie ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego,
2. naruszenie przepisów prawa procesowego, mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj.: art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie oceny tegoż materiału dowodowego, nie uwzględniającej wszystkich dowodów i ich wzajemnego związku,
wniósł dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. T. Ś. na okoliczność wadliwości prac wykonanych przez powoda, stosunku wartości w jakim pozostaje zakres prac wykonanych przez powoda ze stwierdzonymi wadami do zakresu prac wykonanych bez wad oraz celem ustalenia czy wady te można usunąć - z uwzględnieniem stanu, jaki zaistniał już po wydaniu zaskarżonego wyroku, względnie - celem ustalenia ewentualnego wpływu opóźnienia w wykonaniu zobowiązania przez powódkę na powstanie tych wad i ich zakres; zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem II instancji wg norm przepisanych, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Płocku do ponownego rozpoznania.
Strona powodowa w odpowiedzi na apelację pozwanego wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za II Instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja strony pozwanej zasługiwała na uwzględnienie jedynie w części odnoszącej się do wysokości wyliczenia należnych powódce odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczeń pieniężnych wynikających z wystawionych faktur, w pozostałym zakresie podlegała oddaleniu jako bezzasadna. Na wstępie należy podkreślić, iż wprawdzie strona pozwana nie zakwestionowała wysokości skapitalizowanych odsetek objętych żądaniem pozwu, jednak Sąd I instancji ma obowiązek weryfikacji prawidłowości wyliczeń powyższej należności w sytuacji gdy jest ona sporna między stronami co do zasady. Wobec powyższego biorąc pod uwagę wysokość należności głównej obciążającej stronę pozwaną oraz terminy wymagalności poszczególnych należności należało kwotę określoną w pozwie obejmującą należność z tytułu skapitalizowanych odsetek obniżyć do kwoty 16.534,99 złote mając na uwadze treść art. 482 k.c.
W pozostałym zakresie apelacja strony pozwanej jako bezzasadna winna zostać oddalona. Sąd I instancji przeprowadził wszystkie zawnioskowane przez strony procesu dowody - nie oddalając, ani nie pomijając żadnego wniosku dowodowego. Dokonał też prawidłowej oceny zebranego materiału dowodowego, która to ocena mieści się granicach zasady swobody sędziowskiej określonej w art. 233 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu. Powołany przepis stanowi wyraz obowiązującej w procedurze cywilnej zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych środków dowodowych stanowi podstawowe zadanie sądu orzekającego, przy czym powinna być ona dokonana w sposób konkretny, w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał dowodowy. W niektórych przypadkach ustawodawca "narzuca" określoną moc dowodową danego środka (np. art. 11, 246, 247 KPC). Przyjmuje się, że moc dowodowa oznacza siłę przekonania o istnieniu lub nieistnieniu weryfikowanego w postępowaniu dowodowym faktu, uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych. Z kolei wiarygodność danego dowodu wynika z jego indywidualnych cech i obiektywnych okoliczności, za względu na które zasługuje on w ocenie sądu na wiarę lub nie (zob. J. Klich-Rump, Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia sądowego w procesie cywilnym, Warszawa 1977, s. 132 i n.). Swobodna ocena dowodów nie może być dowolna. Z tych względów przyjmuje się, że jej granice wyznaczane są przez kryteria: logiczne, ustawowe i ideologiczne (zob. wyr. SN z 12.2.2004 r., II UK 236/03, Legalis). Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków poprawnych logicznie. Zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez świadków i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym (wyr. SN z 20.3.1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980, Nr 10, poz. 200). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 KPC, choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne (wyr. SN z 27.9.2002 r., IV CKN 1316/00, Legalis). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyr. SN z 27.9.2002 r., II CKN 817/00, Legalis; wyr. SN z 16.12.2005 r., III CK 314/05, OwSG 2006, Nr 10, poz. 110). Czynnik ustawowy ogranicza sąd w możliwości dokonania oceny jedynie tych dowodów, które zostały prawidłowo przeprowadzone, według reguł określonych przez ustawodawcę, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (post. SN z 11.7.2002 r., IV CKN 1218/00, Legalis; wyr. SN z 9.3.2005 r., III CK 271/04, Legalis). Oznacza to, że przy ocenie mocy i wiarygodności dowodów sąd bierze pod rozwagę nie tylko "materiał dowodowy", ale także wyjaśnienia informacyjne stron, oświadczenia, zarzuty przez nie zgłaszane, zachowanie się stron podczas procesu przejawiające się np. w odmowie lub utrudnieniach w przeprowadzeniu dowodów, itp. (wyr. SN z 24.3.1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, Nr 10, poz. 382). Za czynnik ideologiczny warunkujący granice swobodnej oceny dowodów uznaje się poziom świadomości prawnej sędziego, na którą składa się znajomość przepisów prawa, doktryny i orzecznictwa, jak ogólna kultura prawna oraz system pozaprawnych reguł i ocen społecznych (zob. W. Siedlecki, Realizacja zasady swobodnej oceny dowodów w polskim procesie cywilnym, NP 1956, Nr 4). Sąd II instancji może zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu I instancji bez konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia (wyr. SN z 4.10.2007 r., V CSK 221/07, Legalis). Uprawnienie to w przypadku dowodów z zeznań świadków czy też z przesłuchania stron jest uzasadnione w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu I instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd I instancji, nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd II instancji odmiennego stanowiska, o ile tylko ocena ta nie wykroczyła poza granice zakreślone w powołanym przepisie (wyr. SN z 21.10.2005 r., III CK 73/05, Legalis).
W kontekście przedstawionych rozważań Sąd Okręgowy uznał ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji za prawidłową, zgodną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. W szczególności właściwy walor wiarygodności Sąd Rejonowy przypisał opinii biegłego powołanego w sprawie. Ewentualna zmiana wniosków wynikających z opinii w następstwie wniosku dowodowego z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu budownictwa na okoliczność wadliwości prac wykonanych przez powódkę, stosunku wartości, w jakim pozostaje zakres prac wykonanych przez powódkę ze stwierdzonymi wadami do zakresu prac wykonanych bez wad oraz celem ustalenia, czy wady te można usunąć - z uwzględnieniem stanu, jaki zaistniał już po wydaniu zaskarżonego wyroku, względnie - celem ustalenia ewentualnego wpływu opóźnienia w wykonaniu zobowiązania przez powódkę na powstanie tych wad i ich zakres, zgłoszonego w apelacji, nie mógł doprowadzić do zamierzonego przez skarżącego celu, bowiem wniosek ten należało uznać za spóźniony - strona pozwana mogła powołać przedmiotowy dowód w postępowaniu przed Sądem I Instancji (art. 381 k.p.c.), czego jednak nie uczyniła. Nie wykazała również, aby dowodu tego nie mogła zgłosić na etapie postępowania przed Sądem I Instancji - tym bardziej, że pozwana ponownie powołała się na ujawnienie wad, którym nie można przypisać ani cechy nowości, ani odpowiedzialności powódki za ich powstanie oraz usunięcie. Kwestie wadliwości wykonawczej witryn była zgłaszana przez pozwanego na etapie sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd I Instancji w dniu 24 maja 2012 r. i była przez Sąd meriti przedmiotem rozpatrzenia i odniesienia. Biorąc zaś pod uwagę fakt, że w sprawie wypowiadał się biegły sądowy w dwóch opiniach, wydawanych w znaczących odstępach czasowych, pozwany miał czas i możliwość zgłaszania wniosków dowodowych na etapie postępowania pierwszo-instancyjnego, z czego nie skorzystał. Pozwany też nie podważył skutecznie opinii wydanych w sprawie. Także wbrew twierdzeniom pozwanego, Sąd I Instancji nie pominął kwestii opóźnienia w wykonaniu prac. Powódka sama przyznała, że nie była w stanie wykonać w terminie części robót objętych Umową, które to prace wykonał Pozwany i o wartość których, Sąd I Instancji obniżył wynagrodzenie Powódki. Sąd I Instancji wyraźnie zważył, że okoliczności, co do których wypowiadał się w swojej opinii biegły dotyczyły ustaleń ściśle technicznych i wartościujących roboty i dlatego tego rodzaju okoliczności podlegają w procesie cywilnym udowodnieniu głównie w oparciu o opinię biegłego (art. 278 i n. k.p.c.).
Mając na uwadze wskazane okoliczności na podstawie art. 386 § 1 oraz art. 385 k.p.c. należało orzec jak w sentencji wyroku.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu uznając, iż strona powodowa w zakresie dochodzonego żądania uległa pozwanej jedynie w nieznacznej części nie mając wpływu na podstąpienie od wskazanej wyżej zasady.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: SSO Jarosław Pawlak, SO Marzena Eichstaedt , SO Beata Matysik
Data wytworzenia informacji: