Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 maja 2016 r. Sąd Rejonowy w Płocku oddalił powództwo (...)przeciwko M. S. o zapłatę 2.133,25 zł (wyrok k. 72).

Podejmując powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy uznał, iż stan faktyczny w sprawie był bezsporny i sprowadzał się do tego, że pozwany nie wykonał zgodnie z umową z dnia 8 kwietnia 2010 r. w ustalonym terminie do 31 sierpnia 2010 r. na rzecz powoda dokumentacji technicznej na przebudowę kanalizacji deszczowej i sanitarnej przy ul. (...) w M., w związku z czym na podstawie umowy z dnia 8 kwietnia 2010 r. miał ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą w postaci kar umownych: z tytułu odstąpienia od umowy przez zamawiającego wskutek okoliczności, za które pozwany odpowiada w wysokości 10% wynagrodzenia umownego (§ 8 ust. 3 pkt a) oraz z tytułu zwłoki w wykonaniu prac projektowych w wysokości 0,03% wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki licząc od umownego terminu ich dostarczenia (§ 8 ust. 3 pkt b). Strony ustaliły wynagrodzenie za wykonanie zleconych prac w wysokości 17.500 zł brutto (§ 3 ust. 1 umowy). Pozwany wykonał zlecenie w dniu 4 kwietnia 2011 r. Powód odstąpił od umowy pismem z dnia 7 lipca 2011 r.

W ocenie Sądu I instancji powołane powyżej postanowienia umowne zastrzegające kary umowne nie zostały sformułowane w sposób prawidłowy, co uzasadniło oddalenie powództwa. Sąd ten wskazał przy tym, przywołując wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2012 r., V ACa 779/12, że redakcja przepisu art. 483 § 1 k.c. dopuszcza zastrzeżenie kary umownej w „określonej sumie”, a więc kwotowo. Tymczasem strony wskazały jedynie podstawę ich wyliczenia: 10% i 0,03% wynagrodzenia umownego, nie precyzując końcowego terminu naliczania kar umownych ani ich kwoty maksymalnej, co uniemożliwiło zdaniem Sądu Rejonowego definitywne określenie sumy, jaką pozwany winien zapłacić powodowi (uzasadnienie 76-80).

Apelację od wyroku złożył powód zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 483 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż kara umowna powinna być w chwili zastrzegania wyrażona kwotowo, podczas gdy w jego ocenie, określenie kary może nastąpić przez wskazanie kryteriów, którymi posługując się możliwe będzie wskazanie sumy, jaką dłużnik zobowiązany będzie zapłacić wierzycielowi.

Podnosząc powyższy zarzut apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2.133,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lipca 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, za obie instancje (apelacja k. 82-84).

Sąd Okręgowy, Sąd Gospodarczy zważył, co następuje:

Apelację powoda należy uznać za zasadną.

Wobec rozpoznania sprawy w postępowaniu uproszczonym, Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ograniczył uzasadnienie jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku w postępowaniu odwoławczym z przytoczeniem przepisów prawa.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje jako własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, uznając je za prawidłowe. Pomimo dokonania niewadliwych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy doszedł jednak do wniosków, nieuzasadnionych w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, iż nie zachodzą przesłanki do ustalenia wysokości kary umownej należnej powodowi, czym naruszył przepis art. 483 § 1 k.c.

Sąd Okręgowy podzielił w niniejszej sprawie podniesiony w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art. 483 § 1 k.c. definiującego pojęcie kary umownej jako zastrzeżenia umownego, zgodnie z którym naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. Aprobując utrwalone w judykaturze Sądu Najwyższego (por. wyrok SN z dnia 8 lutego 2007 r., I CSK 420/06, (...) Prawnej LEX nr 274239) stanowisko zgodnie z którym wysokość kary umownej musi być określona kwotowo w treści umowy w chwili jej zastrzeżenia, przy czym, jak słusznie wskazuje skarżący, nie oznacza to konieczności podania konkretnej sumy pieniężnej, a dopuszczalne jest także posłużenie się innymi kryteriami określenia jej wysokości.

Zaznaczyć należy, że w realiach sprawy, jak wyżej wskazano, strony uzgodniły w wiążącej je umowie z dnia 8 kwietnia 2010 r. precyzyjną metodologię, na podstawie której możliwe było ustalenie ściśle określonej wysokości kary umownej, a zastosowany przez powoda sposób naliczenia kary umownej znajduje uzasadnienie w świetle treści wiążącego strony umownego stosunku zobowiązaniowego.

Nie budzi bowiem wątpliwości, że określenie kary umownej w przypadku zwłoki w wykonaniu prac projektowych – w wysokości 0,03% wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki licząc od umownego terminu ich dostarczenia (§ 8 ust. 3 b), przy ustaleniu przez strony tak wysokości wynagrodzenia – 17.500 zł brutto, jak i umówionego terminu wykonania umowy – 31 sierpnia 2010 r. oraz określenia ilości dni zwłoki do daty odstąpienia od umowy przez zamawiającego (303 dni zwłoki), dają podstawę do wykonania prostego arytmetycznego wyliczenia należnej z tego tytułu kwoty kary umownej w wysokości 1.590,75 zł (17.500 zł x 0,03% x 303 dni).

Obliczenie wysokości kary umownej należnej powodowi z tytułu zwłoki w wykonaniu prac projektowych w oparciu o wskazane w umowie zasady uznał sam pozwany, wpłacając na rzecz powoda (nota księgowa k. 17, dowód wpłaty k. 19) prawidłowo ustaloną za 230 dni zwłoki należność 1.207,50 zł (17.500 zł x o,o3% x 230 dni).

W jeszcze prostszy sposób strony określiły wysokość kary umownej w przypadku odstąpienia od umowy przez zamawiającego (powoda) wskutek okoliczności, za które odpowiada wykonawca (pozwany), określając jej w wysokość jako 10% wynagrodzenia umownego (§8 ust. 3a), co daje kwotę 1.750 zł (17.500 zł x 10%).

Przyjąć zatem należało, że Sąd I instancji bezpodstawnie doszedł w niniejszej sprawie do przekonania, że roszczenie powoda względem pozwanego w przedmiocie kary umownej nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zarówno ustalenia stron w umowie co do zasad wyliczania wysokości kary umownej, wynagrodzenia i terminu wykonania umowy, jak i zdarzeń faktycznych: bezspornego niewykonania umowy przez pozwanego, jak i zgodnego z umową odstąpienia z tego powodu od umowy przez powoda, dawały podstawy do precyzyjnego określenia jej definitywnej wysokości na łączną kwotę 3.340,75 zł.

Powyższe po zaliczeniu na poczet tak ustalonej kary umownej dokonanej wpłaty 1. 207,50 zł uzasadniło zmianę na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wyroku Sądu I instancji i zasądzenie na podstawie art. 483 § 1 k.c. od pozwanego na rzecz powoda kary umownej w wysokości 2.133,25 zł stanowiącej różnicę tych kwot wraz z odsetkami ustalonymi na podstawie art. 481 § 1 k.c. od daty doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty w dniu 27 lipca 2011 roku (k. 23).

W związku ze zmianą zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy rozstrzygnął o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego zasądzając na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 109 § 2 k.p.c. od pozwanego na rzecz powoda poniesione przez niego koszty procesu w łącznej kwocie 700 zł, na które złożyła się opłata od pozwu – 100 zł i wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym – 600 zł, którego wysokość ustalił na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy także orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 109 § 2 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 700 zł z tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, na którą złożyła się opłata od apelacji – 100 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego będącego radcą prawnym - 600 zł, którego wysokość została ustalona zgodnie z § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804).