Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2019 r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę, w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.318,55 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty; w punkcie 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w punkcie 3. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 573,25 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(wyrok k. 92, uzasadnienie k. 97-101)

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany zaskarżając go w części, to jest w zakresie punktu 1. w całości wraz z rozstrzygnięciem o kosztach, zarzucając mu:

1.  obrazę przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz uczynienie jej dowolną, polegającą na uzależnieniu rozpoczęcia naprawy pojazdu od dokonania ponownych oględzin przez pozwanego, a w konsekwencji uznaniu, iż 13-dniowy okres zwlekania z przeprowadzeniem naprawy przez warsztat naprawczy uzasadnia najem pojazdu zastępczego przez ten okres.

II. obrazę przepisów prawa materialnego, to jest:

a)  art. 6 k.c. w zw. z art. 323 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i ustalenie, iż strona powodowa podołała ciężarowi dowodu wykazania uzasadnionego okresu najmu oraz pozostawania jego w adekwatnym w związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 22 września 2017 r. chociaż w sytuacji kwestionowania przez pozwanego okresu najmu na poparcie swoich twierdzeń przedstawiła wyłącznie dokumenty prywatne.

b)  art. 361 § 1 i § 2 k.c. w zw. z art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i niezasadne uznanie, że okres najmu pojazdu zastępczego wynoszący 21 dni pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, chociaż najem pojazdu prze ten okres bezpośrednio wynikał z przestoju w naprawie, który był spowodowany postępowaniem warsztatu naprawczego;

c)  art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty odszkodowania w wysokości przekraczającej zakres odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, a co za tym idzie w wysokości przekraczającej zakres odpowiedzialności cywilnej pozwanego (...).

Podnosząc powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz rozstrzygniecie o kosztach postępowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji, według norm przepisanych.

(apelacja pozwanego k. 106-109)

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, według norm przepisanych.

(odpowiedź pozwanego na apelację powoda k. 117-119)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje jako własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, a także przyjętą przez ten sąd argumentację prawną wobec ich prawidłowości i zgodności z prawem.

Pozwany w zarzucie apelacyjnym naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (zarzut I.a) apelacji) podważał prawidłowość dokonanych ustaleń przez Sąd Rejonowy co do tego, że naprawa uszkodzonego pojazdu mogła rozpocząć się dopiero po dokonaniu ponownych jego oględzin przez pozwanego, do których doszło w dniu 22 listopada 2017 r. Wskazywał przy tym, że najem pojazdu przez ten okres bezpośrednio wynikał z przestoju w naprawie, który był spowodowany postępowaniem warsztatu naprawczego.

W cenie Sądu Okręgowego skarżący pozwany nie wskazał podstaw do uznania powyższego zarzutu za zasadny, bowiem w tym zakresie prowadził jedynie polemikę z rozważaniami Sądu I instancji, a nie kwestionował prawidłowości ustalonego przez ten sąd stanu faktycznego. Kwestia ustalenia koniecznego i ekonomicznie uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, sytuuje się w sferze stosowania prawa materialnego do ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych (subsumcji), nie stanowi zaś elementu ustaleń faktycznych i związanych z tymi ustaleniami domniemań bądź oceny mocy i wiarygodności dowodów. Określone w treści apelacji zastrzeżenia zgłoszone w ramach tego zarzutu zawierały w pozostałych zarzutach wskazanych przez stronę pozwaną, to jest w zarzutach naruszenia prawa materialnego (zarzuty w punkcie II. apelacji).

Wskazać należy, że szkodę należy ujmować zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania z art. 361 § 2 k.c., obejmującego ekonomicznie uzasadnione wydatki potrzebne do przywrócenia stanu poprzedniego. W tych ramach mieści się kwota wynajmu pojazdu zastępczego przez okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego samochodu. Zachodzi bowiem normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. między uszkodzeniem pojazdu w kolizji drogowej a koniecznością wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego. Przy tym wysokość odszkodowania nie może być ustalona dowolnie przez uprawnionego, ale musi odpowiadać okresowi koniecznemu w danych okolicznościach do naprawienia samochodu. Wynikający bowiem z art. 354 § 1 k.c. obowiązek lojalności wierzyciela wobec dłużnika wymaga wykonywania zobowiązania w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu i zasadom współżycia społecznego. W uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11, Sąd Najwyższy przyjął, iż zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Z kolei wydatki poniesione na uzyskanie pojazdu zastępczego na czas naprawy są wydatkami poniesionymi w następstwie zdarzenia szkodzącego, które bez tego zdarzenia by nie powstały.

Ustalenia dotyczące istnienia lub braku istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy dwoma zdarzeniami są typowymi ustaleniami faktycznymi. Konieczność dokonania ustaleń w zakresie istnienia lub braku istnienia związku przyczynowego wynikają z treści prawa materialnego - to jest art. 361 k.c., który to przepis wprowadza legalną definicję związku przyczynowego, a więc w tym aspekcie mieści się w ramach oceny prawnej ustalonych faktów.

Pozwany zarzucił, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw Sądowi I instancji do ustalenia, że naprawa powypadkowa prawidłowo została podjęta dopiero po ponownych oględzinach uszkodzonego pojazdu przez pozwanego jako likwidatora szkody. Wskazując, że okres najmu pojazdu zastępczego winien być krótszy niż faktyczny, pozwany nie udowodnił jednak, że czas najmu w tym wymiarze wyczerpywał doznaną szkodę. Podkreślenia wymaga, że ciężar wykazania, iż uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego był krótszy niż wskazany przez powoda obciążał pozwanego, gdyż w razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2013 roku, II PK 304/12).

Myli się apelujący podnosząc, że powód nie wykazał, iż 21 dniowy okres najmu pojazdu zastępczego, to jest od 7 do 21 listopada 2017 r., nie był uzasadniony przebiegiem prowadzonego postępowania likwidacyjnego oraz względami związanymi z prawidłowo zorganizowaną naprawą pojazdu podjętą przez poszkodowanego z własnego wyboru. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy niewątpliwie powtórne oględziny pojazdu przez pozwanego w wyniku, których pozwany sam zweryfikował swój pierwotny kosztorys, były etapem warunkującym przystąpienie do naprawy pojazdu i zakończenia postępowania likwidacyjnego - o czym świadczą dokumenty wydane przez pozwanego (k. 37, k. 38).

W orzecznictwie nie budzi wątpliwości zasada, iż poszkodowany nie ma obowiązku dla przyspieszenia procedury naprawy szkody naprawienia szkody z własnych środków i może się z tym wstrzymać do daty wypłaty odszkodowania (zasada wynikająca m.in. z uzasadnień wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., sygn. akt IV CK 672/03, Legalis nr 277761 czy uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, www.sn.pl). Uznać trzeba, iż dotyczy to tak sytuacji, gdy szkoda obejmuje naprawę pojazdu, jak sytuacji szkody całkowitej. W tej pierwszej sytuacji odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego obejmować więc musi okres od daty szkody (jej zgłoszenia), do daty wypłaty odszkodowania powiększony o technologicznie uzasadniony okres naprawy pojazdu.

W warunkach rozpoznawanej sprawy, niewątpliwie co najmniej fakt ponownej weryfikacji kosztorysu przez pozwanego w dniu 22 listopada 2017 r., po którym warsztat niezwłocznie zamówił części zamienne (k. 41), umożliwił poszkodowanemu naprawę pojazdu. Uzasadniony czas naprawy pojazdu w niniejszej sprawie obejmował zatem także kwestionowany przez pozwanego okres od 9 do 22 listopada 2017 r. Zasadnie uznał Sąd Rejonowy w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, że następne czynności serwisu naprawczego mieszczą się w okresie akceptowalnego czasu na podjęte działania, w tym 3 dni na oczekiwanie na części zamienne oraz kolejne 3 dni naprawy z uwzględnieniem dni wolnych od pracy, czego pozwany nie negował.

Wykazanie okoliczności, że wbrew obowiązującej linii orzeczniczej serwis naprawczy winien rozpocząć naprawę nie czekając na weryfikację kosztorysu przez pozwanego, który przecież w oparciu o taki kosztorys wypłaca odszkodowanie w ramach likwidacji skody, obciąża w tym wypadku pozwanego, który z tych okoliczności wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.). Tymczasem do takiej inicjatywy dowodowej ze strony pozwanego nie doszło. W tych okolicznościach bezzasadne jest argumentowanie ze strony apelującego pozwanego, że naprawa pojazdu winna być podjęta bez konieczności oczekiwania na powtórną weryfikację kosztorysu przez niego.

W związku zatem z tym, że powód wykazał poniesienie kosztów w całym przedstawionym przez siebie, a uzasadnionym okresie najmu pojazdu zastępczego, to pozwany winien był wykazać, że ten okres najmu nie był objęty wydatkiem celowym i ekonomicznie uzasadnionym, czemu nie podołał.

Przyjęty przez Sąd Rejonowy uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego został więc obliczony prawidłowo i mieści się granicach wskazanych przez wyżej już powołane przepisy prawa. W konsekwencji nie zostały naruszone także przepisy art. 824 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Koszty najmu pojazdu zastępczego są, podobnie jak koszty naprawy pojazdu, elementem szkody i dopiero łącznie składają się na wysokość należnego odszkodowania jako takiego. Uszczerbek poniesiony przez poszkodowanego to nie tylko zniszczenie rzeczy, ale także utrata możliwości korzystania z tej rzeczy i równie podstawowym obowiązkiem sprawy szkody jest pokrycie kosztów, związanych z utratą tej możliwości.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy prawidłowo zasądził z tego tytułu dodatkowo na rzecz powoda koszty najmu pojazdu zastępczego przez okres 13 dni z uwzględnieniem rynkowej stawki najmu 145 zł netto za dobę, której pozwany w apelacji nie kwestionował.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 450 zł, zgodnie z § 2 pkt 3 związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Jolanta Jachowicz Tomasz Bajer Marzena Eichstaedt