Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Płocku – w sprawie
z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.
przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W. o zapłatę kwoty 1.568,25 zł – zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 658,50 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty
(punkt 1. wyroku), oddalił powództwo w pozostałej części (punkt 2. wyroku), zasądził
od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz (...) Spółka Akcyjna w W. kwotę 687,74 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt 3. wyroku) oraz nakazał zwrócić pozwanemu ubezpieczycielowi ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Płocku kwotę 10,00 zł tytułem nadpłaconej części zaliczki na koszty opinii biegłego (punkt 4. wyroku).

Sąd I instancji ustalił, iż w dniu 20 września 2016 r. w wyniku kolizji drogowej uszkodzony został – stanowiący własność P. W. i J. W. – samochód osobowy marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...) zaś sprawcą tego zdarzenia był kierujący pojazdem chroniony w zakresie swej odpowiedzialności cywilnej przez (...) Spółka Akcyjna w W.; tego samego dnia dokonano zgłoszenia szkody u pozwanego ubezpieczyciela. W dniu 27 września 2016 r. P. W. i J. W. zawarli z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. umowę, której przedmiot obejmował naprawę ich samochodu zaś w dniu 7 listopada 2016 r. – kontrakt najmu auta zastępczego marki N. (...), w treści którego wysokość dobowej stawki korzystania przez poszkodowanych z pojazdu zastępczego (w kwocie netto) została uzależniona od długości okresu najmu: przy okresie najmu wynoszącym od 1 do 6 dni stawka ta wynosiła 200,00 zł, przy najmie mieszczącym się w przedziale 7 – 12 dni – 160,0 zł, w przedziale 13 – 19 dni – 155,00 zł, w granicach 20 – 29 dni – 145,00 zł zaś przy najmie przekraczającym 30 dni – 140,00 zł. Podmioty stosunku najmu ustaliły także, iż zapłata wynagrodzenia za korzystanie z auta zastępczego nastąpi w formie bezgotówkowej o ile dojdzie do skutecznego przeniesienia na rzecz wynajmującego – przysługującego dotychczas najemcy – uprawnienia do odszkodowania. W dacie zawarcia kontraktu najmu strony tej umowy zawarły porozumienie, w oparciu o które P. W. i J. W. – celem pokrycia kosztów najmu auta zastępczego - przenieśli na wynajmującego przysługującą im wierzytelność z tytułu kosztów najmu takiego pojazdu. Jak również ustalił Sąd Rejonowy poszkodowani korzystali z samochodu zastępczego do dnia 21 listopada 2016 r. zaś wynajmujący w dniu 29 listopada 2016 r. wystawił fakturę VAT, w treści której obciążył tych pierwszych obowiązkiem zapłaty kwoty 2.859,75 zł przy zastosowaniu dobowej stawki czynszu na poziomie kwoty 155,00 zł netto i przyjęciu 15. dniowego okresu najmu. Z kolei w dniu 29 listopada 2016 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. zawarł z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. umowę powierniczego przelewu wierzytelności, w oparciu o którą powód nabył wierzytelność z tytułu odszkodowania stanowiącego refundację wydatków związanych z likwidacją uszkodzeń pojazdu marki N. (...) w celu wyegzekwowania tej należności. Pismem z tego samego dnia powód wezwał pozwanego ubezpieczyciela do zapłaty kwoty 2.859,75 zł. Decyzją z dnia 9 grudnia 2016 r. (...) Spółka Akcyjna w W. przyznał poszkodowanym – tytułem refundacji wydatków związanych z korzystaniem z samochodu zastępczego – odszkodowanie w wysokości 1.291,50 zł; strona pozwana uwzględniła 15. dniowy okres korzystania z pojazdu zastępczego, dokonując jednakże obniżenia dobowej stawki najmu
do kwoty 70,00 zł netto. Według ustaleń Sądu I instancji stawki czynszu najmu pojazdów zastępczych klasy B jakie były stosowane przez podmioty profesjonalnie zajmujące się świadczeniem usług w zakresie wynajmu aut zastępczych kształtowały się w granicach
od 70,00 zł brutto do 130,00 zł brutto.

Określony wyżej stan faktyczny Sąd I instancji ustalił w oparciu o dokumenty niekwestionowane przez żadną ze stron jak i w szczególności – mającej kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy – na podstawie opinii biegłego z zakresu motoryzacji Krzysztofa Rychlika. W ocenie Sądu Rejonowego ustalone przez biegłego obowiązujące stawki czynszu najmu pojazdów zastępczych stanowią adekwatny materiał dowodowy dla oceny rynkowości stawki jaka została zastosowana przez warsztat naprawczy, tym bardziej iż biegły wyselekcjonował do badania podmioty reprezentatywne- te, które zajmują się wynajmem aut zastępczych jako główną działalnością gospodarczą.

Sąd Rejonowy w swych prawnych rozważaniach podniósł, iż odpowiedzialność (...) Spółka Akcyjna w W. za szkodę wywołaną
przez sprawcę kolizji drogowej z dnia 20 września 2016 r. miała swą podstawę w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Z kolei odpowiedzialność sprawcy szkody opierała się na przepisie art. 436 § 1 kc i art. 35 ustawy
z dnia 22 maja 2003 r. (w uzasadnieniu – błędnie – wskazano rok uchwalenia tego aktu prawnego jako 2013 r.) o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2018 r.,
poz. 483).

Sąd I instancji wskazał również, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje również celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, przy czym wydatki konieczne winny być utożsamiane z takimi,
które są niezbędne dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby nie wyrządzono mu szkody.
Są to koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości uszczerbku. Sąd Rejonowy podniósł również, iż wydatki ekonomicznie uzasadnione stanowią koszty ustalone według cen występujących na lokalnym rynku usług – poniesione przez poszkodowanego koszty najmu auta zastępczego powinny zatem odpowiadać cenom stosowanym przez usługodawców na rynku lokalnym rozumianym jako krąg podmiotów świadczących usługi naprawcze na obszarze miejsca zamieszkania poszkodowanego lub miejsca uszkodzenia samochodu; ciężar udowodnienia okoliczności poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz ich celowości i ekonomicznej zasadności spoczywa na podmiocie poszkodowanym. Podnosząc, iż w przedmiotowej sprawie kwestie sporne ograniczały się wyłącznie do stawki czynszu najmu auta zastępczego, Sąd I instancji wskazał iż to strona powodowa była zobowiązana wykazać że zastosowana w kontrakcie najmu stawka miała rynkowy charakter zaś (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. nie sprostał tej powinności. W ocenie Sądu Rejonowego także strona pozwana nie udowodniła jakoby poszkodowani naruszyli zasadę minimalizacji uszczerbku sprowadzającą się do zaniechania działań zwiększających szkodę – zakazu generowania kosztów najmu pojazdu ponad te, które są niezbędne. Wskazując, iż podmiot poszkodowany nie ma obowiązku najmować auta zastępczego według cen najniższych czy też nawet średnich (przeciętnych na danym rynku), gdyż trudno jest oczekiwać od niego dokładnego zapoznawania się z cenami rynkowymi przed najmem auta zastępczego, Sąd Rejonowy podniósł jednocześnie, iż nie może to oznaczać akceptowania roszczeń o zwrot każdych faktycznie poniesionych kosztów najmu, w sytuacji kiedy istniała realna możliwość najmu po stawkach znacznie niższych. Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Uwzględniając wskazane wyżej okoliczności, Sąd I instancji podniósł iż – w realiach niniejszej sprawy – koszty najmu auta zastępczego podlegały ustaleniu na podstawie stawki wynikającej z opinii biegłego Krzysztofa Rychlika. Z opinii tego biegłego wynikało, iż dobowa stawka najmu stosowana przez komercyjne wypożyczalnie funkcjonujące na rynku lokalnym wyznaczonym przez miejsce zamieszkania poszkodowanych dla pojazdów należących do segmentu B (a więc takiego, do którego należał samochód marki N. (...)) mieściła się w przedziale cenowym od 70,00 do 130,00 zł netto (Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał co prawda, iż podane ostatnio granice dobowych stawek najmu były właściwe dla aut segmentu C, jednakże – uwzględniając treść opinii biegłego, gdzie wyraźnie określono iż stawki te dotyczą pojazdów segmentu B – nie może być wątpliwe iż przyporządkowanie wysokości stawek do segmentu C pojazdów było omyłką Sądu) – tym samym stawka przyjęta przez pierwotnego wierzyciela na poziomie kwoty 155,00 zł netto okazała się być zawyżoną. Określając wysokość odszkodowania obejmującego refundację wydatków związanych z najem auta zastępczego Sąd I instancji przyjął najwyższą stawkę obowiązującą na rynku lokalnym – na poziomie kwoty 130,00 zł netto, co oznacza, iż – przy niespornym okresie najmu (15 dni) – kwota odszkodowania powinna wynosić 2.398,50 zł (15 dni x 155,00 zł x 1,23) a skoro (...) Spółka Akcyjna w W. dotychczas wypłacił stronie powodowej należność w wysokości 1.291,50 zł, powództwo okazało się być uzasadnione w zakresie kwoty 658,50 zł; dalej idące żądanie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. – jako niezasadne – podlegało oddaleniu. O odsetkach od uwzględnionej części powództwa Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o przepis art. 481 § i § 2 kc określając wymagalność dochodzonego roszczenia przy zastosowaniu przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym świadczenie odszkodowawcze zakładu ubezpieczeń wynikające z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego powinno być spełnione w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Zważywszy tę okoliczność, iż – jak wskazał Sąd Rejonowy - powód zgłosił pozwanemu ubezpieczycielowi żądanie zwrotu kosztów najmu auta zastępczego co najmniej w dniu 25 lipca 2016 r., strona pozwana zobowiązana była spełnić świadczenie do dnia 6 grudnia 2016 r. (choć Sąd Rejonowy nie określił na czym oparł te ustalenia) a zatem żądanie zasądzenia należności ubocznych zostało przez powoda sformułowane prawidłowo.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy oparł na przepisie art. 100 kpc
przy zastosowaniu zasady stosunkowego ich rozdzielenia. Uznając iż (...) Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wygrał sprawę w 42 % zaś poniósł koszty
w łącznej wysokości 996,00 zł, przy wydatkach (...) Spółka Akcyjna w W. w łącznej kwocie 1.907,00 zł, w ostatecznym rozrachunku strona powodowa zobowiązana była – z tytułu kosztów procesu – zwrócić pozwanemu ubezpieczycielowi kwotę 687,74 zł. Podstawę prawną zwrotu (...) Spółka Akcyjna w W. nadpłaconej części zaliczki stanowił przepis
art. 84 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 300).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego – w części dotyczącej oddalenia żądania w zakresie kwoty 448,50 zł oraz w odniesieniu do rozstrzygnięcia o kosztach procesu – wniósł (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością G..

Strona skarżąca zarzuciła Sądowi I instancji błąd w ustaleniach faktycznych polegający
na przyjęciu, że na rzecz powoda winna być zasądzona od pozwanego brakująca kwota odszkodowania w wysokości 658,50 zł, podczas gdy winna to być kwota 1.107,00 zł,
gdyż - jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku - Sąd Rejonowy w oparciu o opinię biegłego obliczył, że należne odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie opiewa na kwotę 2.398,50 zł, co po uwzględnieniu kwoty zapłaconej przez pozwanego (1.291,50 zł) daje wskazaną powyżej kwotę 1.107,00 zł, nie zaś - jak błędnie przyjął Sąd I instancji - 658,50 zł oraz naruszenie przepisów prawa materialnego – przepisu art. 361 kc i art. 363 kc poprzez błędna wykładnię i przyznanie odszkodowania w kwocie niższej niż należna.

Strona powodowa domagała się zmiany zaskarżonego wyroku w części tj. w jego punkcie 2. i zasądzenia kwoty 448,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz w pkt. 3 i 4 ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów postepowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja strony powodowej – jako całkowicie niezasadna – podlegała oddaleniu w oparciu o przepis art. 385 kpc.

Analiza zgromadzonego przez Sąd I instancji materiału dowodowego, w szczególności
– co wynika z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia – stanowiącej podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego opinii biegłego Krzysztofa Rychlika, implikuje wniosek (pomimo omyłek
w uzasadnieniu wyroku) odnośnie braku słuszności stawianego Sądowi Rejonowemu zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd I instancji za podstawę swoich ustaleń w zakresie rynkowego charakteru dobowej stawki najmu auta zastępczego przyjął – zważywszy
fakt, iż stawka jaka została ustalona w umowie stron stosunku najmu (wynosząca 155,00 zł netto) przekraczała granice stawek mających charakter rynkowy - tę stawkę, która (co nie może budzić wątpliwości) wynikała z opinii biegłego i była stawką najwyższą. Taki tok rozumowania Sądu I instancji wynika z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia (strona 10. uzasadnienia).
Z kolei treść opinii biegłego wskazuje, iż przy najmie wynoszącym 15. dni najwyższa dobowa stawka najmu (mająca charakter rynkowy) obowiązywała w (...) Spółka Akcyjna
w W. i wynosiła 130,00 zł brutto. Pomimo prawidłowo poczynionych w tym zakresie ustaleń faktycznych Sądu I instancji (strona 3. uzasadnienia), błędnie – przy ustaleniu kwoty należnego odszkodowania – Sąd ten przyjął wysokość stawki na poziomie 130,00 zł netto (zamiast 130,00 zł brutto) określając wysokość odszkodowania należnego z tytułu najmu auta zastępczego jako kwotę 2.398,50 zł choć błędnie wskazał obliczenia, które doprowadziły
do tego wyniku, gdyż zastosował dobową stawkę najmu jaka wynikała z umowy stron
nie zaś z opinii biegłego (15 dni x 155,00 x 1,23 zamiast 15 dni x 130,00 zł x 1,23).
Faktem jest, iż – przy takim przyjęciu wysokości należnej refundacji z tytułu wydatków dotyczących najmu samochodu zastępczego, wobec wcześniejszej wypłaty odszkodowania
z tego tytułu na poziomie kwoty 1.291,50 zł, wysokość odszkodowania powinna zamykać się kwotą 1.107,00 zł (2.398,50 zł – 1.291,50 zł) co – przy rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego (zapłata na rzecz powoda kwoty 658,50 zł) czyniłoby zasadnym środek zaskarżenia w zakresie kwoty 448,50 zł. Dla określenia wysokości odszkodowania należnego aktualnie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. istotne pozostaje jednak to, iż biegły Krzysztof Rychlik – co już wyżej wskazano – ustalił jako najwyższą rynkową dobową stawkę najmu auta zastępczego należącego do segmentu B pojazdów na poziomie kwoty 130,00 zł brutto. Przyjmując tok rozumowania Sądu I instancji, stwierdzić należy iż właściwa kwota odszkodowania obejmującego wydatki związane z korzystaniem z auta zastępczego powinna zamknąć się sumą 1.950,00 zł (15 dni x 130,00 zł brutto) co – z uwagi na dotychczasową refundację przez (...) Spółka Akcyjna w W. wydatków związanych z najmem pojazdu zastępczego na poziomie kwoty 1.291,50 zł – uzasadnia dalszą kwotę odszkodowania w wysokości (prawidłowo przyjętej w swym rozstrzygnięciu przez Sąd Rejonowy) 658,50 zł (1.950,00 zł – 1.291,50 zł).

Zważywszy tę okoliczność, iż Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy określił wysokość odszkodowania należnego obecnie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G., nie sposób jest mówić o naruszeniu przez niego przepisów prawa materialnego.

Brak zasadności zarzutów jakie zostały postawione rozstrzygnięciu Sądu I instancji
w złożonym środku odwoławczym czyni apelację bezzasadną co – w oparciu o przepis
art. 385 kpc – prowadzić musi do jej oddalenia.

(SSO Krzysztof Wójcik) (SSO Beata Matysik) (SSR Paweł Kowalczyk)