Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 października 2018 r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach – w sprawie z powództwa T. M. przeciwko (...)
(...) Spółka Akcyjna w W. o zapłatę kwoty 4.028,90 zł – oddalił powództwo i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego ubezpieczyciela
kwotę 900,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Strona powodowa w uzasadnieniu pozwu wskazała, iż w dniu 26 września 2017 r. miała miejsce kolizja, w której został uszkodzony pojazd marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) zaś pojazd sprawcy był w dacie zdarzenia ubezpieczony
od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego ubezpieczyciela.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zapadło po następujących ustaleniach i wnioskach:

W dniu 26 września 2017 r. S. G. jadąc samochodem marki O. (...)
o numerze rejestracyjnym (...) ulicą (...) w Ł. mijając się z naprzeciwka
z innym pojazdem wjechał w wyrwę z prawej strony drogi uszkadzając miskę olejową,
w wyniku czego wyciekł olej silnikowy i zatarł się silnik. Właścicielem pojazdu była J. G..W dacie zdarzenia pozwana udzielała ochrony ubezpieczeniowej Miastu Ł., co potwierdza polisa nr (...). Szkoda została zgłoszona do Zarządu Dróg i Transportu w Ł.. Pozwana oszacowała szkodę na kwotę 2.553,86 zł i wypłaciła odszkodowanie w wysokości 553,86 zł.

W dniu 14 grudnia 2017 r. powód oraz J. G. zawarli umowę cesji, w której J. G. oświadczyła, że jest właścicielem pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) uszkodzonego w wyniku kolizji/wypadku drogowego
w dniu 26 września 2017 r. Za szkodę w tym pojeździe odpowiedzialny jest sprawca
i towarzystwo ubezpieczeń o nazwie (...)Spółka Akcyjna jako ubezpieczyciel sprawcy kolizji/wypadku z dnia 26 września 2017 r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że roszczenie powoda jest niezasadne.
Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z przepisem art. 187 kpc pozew powinien zawierać dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie zaś sąd orzeka o roszczeniach, które wynikają z faktów wyraźnie przytoczonych przez powoda z jego własnej inicjatywy. Podstawą orzeczenia nie mogą być okoliczności faktyczne, których powód nie objął swymi twierdzeniami. O treści wyroku zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje żądanie strony. Sąd nie może zasądzić świadczenia innego, niż to, którego zażądał powód, nie może tek zasądzić więcej niż żądał powód,
ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. Zakaz orzekania ponad żądanie odnosi się bądź do samego żądania, bądź do jego podstawy faktycznej.

Sąd Rejonowy podał również, iż w pozwie wskazano, że w dniu 26 września 2017 r. miała miejsce kolizja, w której uszkodzony został pojazd marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...) a pojazd sprawcy kolizji był w dacie zdarzenia ubezpieczony
od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Powód wywodził odpowiedzialność pozwanej jako ubezpieczyciela sprawcy kolizji. Twierdzenia te pozostają jednak w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym przywołanym w części uzasadnienia dotyczącym ustaleń faktycznych. W sprawie nie miała miejsce żadna kolizja a pozwana nie ubezpieczała sprawcy kolizji. Twierdzenia faktyczne pozwu, które wiążą Sąd i które Sąd ocenia, jaskrawo „rozmywają” się ze zgromadzonymi dowodami w zakresie podstawy faktycznej powództwa. Ponadto strona powodowa, mając ku temu możliwości
nie zmodyfikowała twierdzeń faktycznych na piśmie w toku sprawy. W zakresie powołanej podstawy faktycznej powództwo nie podlegało uwzględnieniu. Powodowi nie przysługiwała także legitymacja procesowa czynna. Umowa cesji dotyczy bowiem zdarzenia,
które nie miało miejsca.

Ze wskazanych wyżej względów Sąd Rejonowy oddalił powództwo w całości
zaś o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc mając na uwadze zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu.

Rozstrzygnięcie Sądu I instancji zostało zaskarżone w całości przez powoda T. M.. Strona skarżąca zarzuciła mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych Sądu z zebranym w toku sprawy materiałem dowodowym, poprzez błędne przyjęcie, iż nie doszło do zdarzenia drogowego,
za które odpowiedzialność ponosi pozwana, w efekcie czego doszło do nierozpoznania istoty sprawy,

2.  naruszenie art. 278 § 1 kpc poprzez niedopuszczenie przez Sąd dowodu z opinii biegłego sądowego, co uniemożliwiło powodowi udowodnienie istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności,

3.  naruszenie art. 321 § 1 kpc poprzez błędne uznanie przez Sąd, iż miałby on wyrokować ponad żądanie pozwu,

4.  naruszenie art. 316 § 1 kpc. poprzez nie wzięcie przez pod uwagę stanu sprawy istniejącego w chwili wydawania wyroku, w wyniku czego doszło do oddalenia powództwa,

5.  naruszenie przez Sąd przepisów prawa materialnego w postaci art. 65 § 1 i § 2 kpc
(w istocie rzeczy chodziło o przepisy kodeksu cywilnego) poprzez błędną wykładnię
i interpretację umowy cesji praw z dnia 14 grudnia 2017 r., co skutkowało błędnym ustaleniem przez Sąd, iż po stronie powodowej brak jest legitymacji czynnej.

Wskazując na powyższe zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku z uwagi na nierozpoznanie przez Sąd I instancji istoty sprawy i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego, względnie – o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na rzecz powoda od pozwanej dochodzonych kwot.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że powód powoływał się przede wszystkim na numer szkody, pod którą pozwana prowadziła postępowanie likwidacyjne. Również cesja wierzytelności dotyczy konkretnej szkody. Sąd również ustalił, że odszkodowanie dotyczy
tej konkretnej szkody, na którą powołuje się powód. Drobna oczywista omyłka pisarska zawarta w pozwie nie daje podstaw dla Sądu do oddalenia powództwa. Sąd był związany
art. 316 kpc i powinien uwzględniać przy wydawaniu wyroku stan sprawy istniejący w chwili orzekania, tym bardziej, iż w uzasadnieniu wyroku Sąd dokładnie go opisał. Ponadto zarówno z pozwu, jak i z dokumentów do niego załączonych, na które powoływał się powód i wnosił o przeprowadzenie z nich dowodu, dokładnie wynika, że odszkodowanie dotyczy zdarzenia z dnia 26 września 2017 r. Natomiast Sąd powołując się na drobny błąd stylistyczny w pozwie (miała miejsce kolizja) oddala powództwo powołując się na niemożność orzekania ponad żądanie. W rozumieniu powoda zresztą mianem kolizji można również nazywać zdarzenie polegające na wjechaniu pojazdu w dziurę w jezdni. Nie powinna ta stylistyczna niedokładność, jeżeli w ogóle możną za taką uznać sformułowanie w pozwie, mieć zresztą żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Sąd Rejonowy naruszył art. 321 § 1 kpc. Przepis art. 321 kpc, określając granice orzekania, wskazuje, że wyrok nie może swym zakresem obejmować przedmiotu, którego nie zawierało żądanie pozwu. W razie jednak niewyraźnego lub wręcz niewłaściwego sformułowania żądania, sąd może je odpowiednio zmodyfikować, zgodnie z wolą powoda i w granicach podstawy faktycznej powództwa. Żądanie pozwu zawierało dokładne wskazanie numeru szkody ubezpieczyciela, dokładne wskazanie dat oraz przede wszystkim szereg dokumentów, z których wynika podstawa faktyczna żądania pozwu. Oczywistym było czego dotyczy żądanie pozwu.

Sąd I instancji błędnie również uznał, że powodowi nie przysługuje legitymacja czynna. W cesji z dnia 14 grudnia 2017 r. nr (...) dokładnie wskazano jakiej szkody ona dotyczy. Sąd związany był wykładnią umowy, jej celem i zgodnym zamiarem stron. Ponadto wprost wskazano tam kto odpowiada za szkodę. Efektem było niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego i nierozpoznanie istoty sprawy.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda
na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. (...) Spółka Akcyjna w W. wskazało iż należy zgodzić się z ustaleniami Sądu I instancji, że w przedmiotowej sprawie nie miała miejsce żadna kolizja z udziałem innego pojazdu. Strona przeciwna nie może odpowiadać za błędy i omyłki pisarskie uczynione
w treści pism drugiej strony. Pisma były sporządzane przez profesjonalnego pełnomocnika, który powinien zdawać sobie sprawę z konsekwencji takich błędów i „przypadkowych omyłek". Konieczność zachowania zgodności przedmiotu wyrokowania z przedmiotem procesu dotyczy także podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Nie jest zatem dopuszczalne uwzględnienie powództwa na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja strony powodowej jest uzasadniona co – wobec przyjęcia, iż Sąd Rejonowy
nie rozpoznał istoty sprawy – skutkowało uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (art. 386 § 4 kpc).

Tego rodzaju wniosek jest uzasadniony pomimo tego iż – wbrew twierdzeniom apelacji – w sytuacji, w której Sąd I instancji poczynił właściwe ustalenia faktyczne odpowiadające zebranemu w sprawie materiałowi dowodowemu, trudno jest mówić o zaistnieniu (zarzucanej w apelacji) sprzeczności tych ustaleń z dowodami niniejszej sprawy. Wszak Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, iż szkoda w pojeździe J. G. została spowodowana wskutek tego, iż jej auto – mijając się z jadącym z przeciwka innym samochodem – wjechało w występującą w jezdni wyrwę powodując uszkodzenia miski olejowej i zatarcie silnika
zaś w dacie zdarzenia strona pozwana udzielała ochrony ubezpieczeniowej Miastu Ł..

Istotne dla takiego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego pozostaje to, iż strona powodowa wskazując w uzasadnieniu pozwu okoliczności faktyczne dopuściła się pewnych omyłek (co – tym bardziej w sytuacji, kiedy powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego – nie powinno mieć miejsca), które jednakże dotyczyły okoliczności nie mających pierwszorzędnego znaczenia dla przedmiotu postępowania. Strona powodowa użyła w uzasadnieniu pozwu nieprecyzyjnych sformułowań w nazwaniu i określeniu zdarzenia będącego źródłem szkody, nie ulegać może jednak żadnej wątpliwości, że w chodziło przecież o jedno zdarzenie – tożsame, będące podstawą wypłaty przez pozwaną odszkodowania w postępowaniu likwidacyjnym. Istotą postępowania w niniejszej sprawie było żądanie odszkodowania obejmującego koszty naprawy uszkodzeń samochodu poszkodowanej J. G. wskutek zdarzenia z dnia 26 września 2017 r. Fakt nazwania zdarzenia „kolizją” a w szczególności wskazanie na to, iż „pojazd sprawcy kolizji był w dacie zdarzenia ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej” nabiera drugorzędnego znaczenia w sytuacji, w której z dalszej części uzasadnienia pozwu niewątpliwie wynika, iż jego żądanie dotyczy kosztów naprawy uszkodzeń samochodu, które – w ocenie strony powodowej – zostały rażąco zaniżone. W takim stanie rzeczy trudno jest przyjmować jakoby – przy założeniu słuszności żądania powoda co do samej zasady – zasądzenie jakiejkolwiek dalszej kwoty odszkodowania stanowiło naruszenie przez Sąd I instancji przepisu
art. 321 § 1 kpc. skoro powód domagał się refundacji od pozwanego ubezpieczyciela kosztów naprawy uszkodzeń pojazdu poszkodowanej i to stanowiło istotę postępowania,
której Sąd Rejonowy w ogóle nie zbadał.

Nierozpoznanie istoty zachodzi bowiem między innymi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu nie odnosi się do tego co było przedmiotem sprawy i w przedmiotowym postępowaniu z taką sytuacją mamy do czynienia. Rozpoznanie istoty sprawy oznacza zbadanie materialnej podstawy żądania pozwu oraz merytorycznych zarzutów pozwanego. Oceny, czy sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy, dokonuje się więc na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego, stanowiących podstawę rozstrzygnięcia,
nie zaś na podstawie ewentualnych wad uzasadnienia pozwu.

Poza tym pozew i jego uzasadnienie, podobnie jak i umowa przelewu wierzytelności, zawierały dokładne wskazanie numeru szkody ubezpieczyciela, dokładne wskazanie daty zdarzenia szkodzącego a także treść uzasadnienia pozwu odwoływała się do szeregu dokumentów, z których wynikała podstawa faktyczna żądania pozwu – było więc oczywistym czego dotyczy żądanie strony powodowej.

Brak rozpoznania istoty sprawy skutkować więc musiał uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. W ramach
tego postępowania Sąd Rejonowy rozpozna wnioski dowodowe stron procesu,
w szczególności oceni zasadność przeprowadzenia – jak się zdaje istotnego
dla rozstrzygnięcia żądania powoda – wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego
a także rozstrzygnie o kosztach postępowania odwoławczego.

Bartosz Kaźmierak Jolanta Jachowicz Paweł Kowalczyk