Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 października 2019 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie z powództwa W. D. przeciwko (...) spółce akcyjnej (...)z siedzibą w W. o zapłatę 7.169,05 zł zasądził w pkt. 1 kwotę 6.869,05 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2018 roku do dnia zapłaty, w pkt. 2 oddalił powództwo w pozostałej części, w pkt. 3 zasądził kwotę 1.540,08 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego na rzecz powoda.

(wyrok k. 157, uzasadnienie k. 172 - 177)

Pozwany wniósł apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 916,32 zł wraz z odsetkami.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

I. naruszenie norm prawa procesowego, to jest art. 233 § 1 k.p.c . - poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz niedokonanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w konsekwencji wyprowadzenie z niego wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, to jest niezgodne ze stanem rzeczywistym ustalenie, że koszt naprawy pojazdu ubezpieczonego z uwzględnieniem treści postanowień ubezpieczenia AC - polisy i OWU -wynosił na dzień szkody kwotę 9.716,54 zł;

II. naruszenie norm prawa materialnego, to jest:

a/ art. 471 k.c. oraz art. 805 § 1 i 2 k.c. - poprzez ustalenie wysokości odszkodowania, które pozwany zobowiązany jest wypłacić powodowi sprzecznie z treścią umowy ubezpieczenia AC, w której strony wprost ustaliły, że warunkiem otrzymania odszkodowania obliczonego w wariancie serwisowym jest przedstawienie faktur i rachunków za naprawę pojazdu ubezpieczonego, a w przypadku braku przedłożenia tychże, odszkodowanie określane jest na podstawie § 18 OWU, które to odszkodowanie zgodnie z § 18 OWU biegły sądowy ds. techniki motoryzacyjnej określił na 3.763,81 zł brutto;

b/ art. 385 ¹ § 1 k.c. - poprzez jego błędne zastosowanie w niniejszej sprawie i uznanie, że postanowienia umowy ubezpieczenia AC uzależniające możliwość obliczenia wysokości odszkodowania w wariancie serwisowym od przedstawienia faktur i rachunków za naprawę pojazdu ubezpieczonego naruszają dobre obyczaje;

c/ art. 65 § 2 k.c. w związku z § 17 ust. 4 OWU - poprzez bezpodstawne niezastosowanie § 17 ust. 4 OWU, który stanowi część obowiązującej między pozwanym, a ubezpieczonym umowy ubezpieczenia AC i który stanowi, że bezwzględnym warunkiem otrzymania odszkodowania obliczonego w wariancie serwisowym jest przedstawienie faktur i rachunków za naprawę pojazdu ubezpieczonego, niezależnie od tego, że umowę ubezpieczenia AC zawarto w wariancie serwisowym.

Mając na względzie powyższe, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez obniżenie zasądzonego na rzecz powoda świadczenia do kwoty 916,31 zł wraz z odsetkami i oddalenie powództwa w pozostałej części oraz zmianę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w postępowaniu przed Sądem I instancji stosownie do wyniku sporu, a także zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu przed Sądem II Instancji, wedle norm przepisanych.

(apelacja k. 188-189)

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów w zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 209 - 212)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku w zakresie roszczenia głównego i koszów procesu.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty naruszenia prawa materialnego podniesione przez skarżącego w apelacji okazały się zasadne. Sąd Okręgowy poddał ponownej analizie dowody zgromadzone w sprawie i doszedł w tej mierze do odmiennych wniosków niż Sąd I instancji, o czym poniżej.

Zarzut naruszenia przepisów postępowania, to jest art. 233 § 1 k.p.c., został postawiony przez apelującego przez pryzmat naruszenia przepisów prawa materialnego i jako taki nie był zasadny. Sąd I Instancji dokonując swobodnej oceny dowodów powziął pod rozwagę cały materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania, jednakże wyprowadził błędne wnioski, na podstawie których zasądził zaskarżonym wyrokiem kwotę 6.869,05 zł.

Zdaniem Sądu Okręgowego doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego wskazanych pod literą b i c apelacji, to jest naruszenia art. 385 ¹ § 1 k.c. oraz art. 65 § 2 k.c. w związku z § 17 ust 4 OWU. Sąd Rejonowy w rozważaniach prawnych podniósł, że kwestia uprzedniego ,,uzgadniania naprawy” z ubezpieczycielem, warunkująca uwzględnienie pełnych kosztów naprawy budzi wątpliwości bowiem wprowadza nieostre kryterium, tworzące możliwość niejako dowolnego i niczym nieuzasadnionego zmniejszenia kwot wypłacanych odszkodowań w sytuacji, gdy poszkodowany na skutek niedoczytania OWU lub chcąc zaoszczędzić czasu przestoju nie „uzgodni naprawy” przed jej rozpoczęciem. Następnie sąd stwierdza, że w razie gdyby poszkodowany nie uzgodnił naprawy z ubezpieczycielem i wybrał warsztat, gdzie zastosowano wyższe stawki niż średnie, ubezpieczyciel mógłby weryfikować przedstawione rachunki i pozbawiłby poszkodowanego prawa do pełnego odszkodowania lub prawa do wyboru warsztatu. Wnioski powyższe są zbyt daleko idące i podważają powoływany uprzednio przez Sąd I Instancji przepis art. 353 ¹ k.c. Poza tym taką regulację zawartą w OWU, Sąd Rejonowy ocenia jako naruszającą co najmniej dobre obyczaje, o czym stanowi przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. Tymczasem odpowiedzialność za niedoczytanie postanowień umowy AC oraz OWU ponosi jedynie podmiot składający oświadczenie woli. Dotyczy to nie tylko niniejszej sytuacji, ale zawierania umów w ogóle. Po drugie potencjalny poszkodowany jeżeli chciałby zaoszczędzić czas przestoju samochodu i skieruje go do naprawy w wybranym przez siebie warsztacie powinien liczyć się z możliwością zakwestionowania powstałych kosztów przez ubezpieczyciela. Zgodnie z § 17 ust 3. pkt I OWU w wariancie serwisowym wyliczenie wysokości odszkodowania następuje na podstawie faktur (rachunków) dokumentujących naprawę pojazdu, na podstawie uprzednio uzgodnionego z (...) kosztu i sposobu naprawy przez zakład dokonujący tej naprawy (…). Z powyższego zapisu wynika, że strony umowy AC współpracują przy wysokości ustalenia odszkodowania w ten sposób, że najpierw zostanie ustalony koszt i sposób naprawy, następnie po jej wykonaniu w oparciu o wystawione przez warsztat faktury lub rachunki zostanie wypłacone odszkodowanie. Jeżeli poszkodowany arbitralnie zleci naprawę bez uzgodnienia jej zakresu, co za tym idzie wysokości kosztów, powinien liczyć się z weryfikacją tej naprawy przez ubezpieczyciela, co może skutkować obniżenim wypłaconego odszkodowania w stosunku do poniesionych kosztów. Zaoszczędzenie czasu, jak wskazuje Sąd I Instancji, nie jest podstawą usprawiedliwiającą dla poszkodowanego do pominięcia etapu porozumienia się z ubezpieczycielem w zakresie kosztów i sposobu przeprowadzenia naprawy. Weryfikacja rachunków nie pozbawia poszkodowanego prawa do pełnego odszkodowania ani prawa do wyboru warsztatu, a ma na celu uniknięcie bezzasadnego powiększenia rozmiarów szkody. Ubezpieczyciel udzielając ochrony w ramach AC przedstawił także szczegółowo w § 17 ust 3. pkt I lit a – d, co jest brane pod uwagę w ramach weryfikacji zasadności dokonywanych napraw. Poza tym poszkodowany nie jest ograniczony wyborem warsztatu naprawczego.

W przedmiocie naruszenia art. 65 § 2 k.c. w związku z § 17 ust 4 OWU, Sąd Okręgowy w oparciu o wskazany przepis, badając treść postanowienia zawartego w OWU pod § 17 ust 4 OWU, stwierdził iż warunkiem koniecznym do ustalenia odszkodowania na podstawie § 17 ust 1 – 3, jest przedstawienie faktur lub rachunków za naprawę pojazdu bez względu na to, czy strony zawarły umowę AC z wariantem serwisowym czy wariantem warsztat partnerski. W innym razie, to jest w przypadku nie przedłożenia wymienionych dokumentów, ubezpieczyciel ustala wysokość odszkodowanie kosztorysowo na zasadach określonych w § 18 OWU. Zapis ten jest klarowany i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Sąd Rejonowy bezpodstawnie poddając w wątpliwość stawiany przez ubezpieczyciela wymóg przedstawienia dowodów poniesienia faktycznych kosztów naprawy pojazdu przez poszkodowanego, nie uwzględnił § 17 ust 4 OWU, co skutkowało błędnym przyjęciem uznania za zasadne kosztów naprawy w wysokość 9.714,54 zł w wariancie serwisowym na postawie dowodu z opinii biegłego. Biegły sądowy wyliczył drugi wariant wysokości kosztów naprawy na kwotę 3.763,81 zł w sytuacji, gdy poszkodowany nie przedstawia faktur lub rachunków za naprawę, według zasad właściwych dla kosztorysowego wariantu ubezpieczenia AC.

Biorąc pod uwagę fakt, że w niniejszej sprawie powód nie przedstawił dokumentów potwierdzających wysokość kosztów naprawy poniesionych przez poszkodowaną, Sąd I Instancji z uwzględnieniem powyższych rozważań, powinien uznać jedynie wysokość kosztów właściwych przy wariancie kosztorysowym.

Uznanie za zasadne powyższych zarzutów implikowało również naruszenie art. 471 k.c. oraz art. 805 § 1-2 k.c. Biorąc pod uwagę ustalenie prawidłowego kosztu naprawy na kwotę 3.763,81 zł, szczegółowe rozpatrywanie niniejszego zarzutu nie jest konieczne dla ostatecznego rozstrzygnięcia. Związku z tym, że w toku postępowania likwidacyjnego szkodę ubezpieczyciel wypłacił kwotę 2.847,49 zł, pozostała do zasądzenia kwota wynosiła 916,32 zł.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył zasądzone świadczenie z kwoty 6.869,05 zł do kwoty 916,32 zł.

Wobec zmiany w zakresie rozstrzygnięcia merytorycznego konieczna okazała się zmiana orzeczenia o kosztach procesu przed sądem pierwszej instancji. Sąd Okręgowy rozstrzygnął o tych kosztach zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozliczenia wynikającą z art. 100 k.p.c. uwzględniając dyspozycje art. 98 § 2 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód wygrał proces w 12,78%, a poniósł koszty w kwocie 1.945,42 zł. Pozwany zaś poniósł koszty w wysokości 1.631,43 zł. Łącznie koszty procesu wyniosły 3.576,85 zł. Pozwany powinien ponieść koszty w kwocie 457,84,00 zł, a powód w kwocie 3.119,01 zł. A zatem powód powinien zwrócić pozwanemu tytułem kosztów procesu kwotę 1.173,59 zł (1.631,43 zł – 457,84 zł).

Wobec wniesienia przez powoda opłaty sądowej od rozszerzonej części powództwa, co umknęło Sądowi Rejonowemu, uchyleniu podlegał punkt 5 wyroku, w którym nakazano pobranie części tej opłaty od pozwanego (w zakresie przegranej sprawy).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. Zasądzona kwota stanowi sumę opłaty od apelacji i wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego będącego radcą prawnym, które zostało określone na podstawie z § 2 pkt 4 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w jego obecnym brzmieniu.

Jolanta Jachowicz Tomasz Bajer Magdalena Rychter-Raj